Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30OŁUKASZKSIĄŻYK
zostałaprzeżyta,tylkoskutkijejdostałysię(przymusowo)Polsce,już
gotowe.Katolicyzm?KrajjestwprawdzieworbicieRzymu,alepolski
katolicyzmjestbierny,poleganaścisłymprzestrzeganiukatechizmu,
nigdyniebyłtwórcząwspółpracązkościołem”61.flIstniejewięcspe-
cyficznezagadnieniekresówkulturalnych.Mieszkańcyichsiłąfaktu
zmuszenisądoprzyjmowaniazgłównychośrodkówkulturyznacz-
nejilościgotowychformułmyślowychijużskrystalizowanychreakcji
emocjonalnych”62–pisałw1933rokuJerzyStempowski,który–co
ciekawe–uznał,żewtórnośćpolskiejkulturywobecświataZachodu
stanowijedenzgłównychtematówwspółczesnychpowieściWacława
Berenta.WjakimjednakstopniuanalizowanyprzezStempowskiego
flsmutnysceptycyzm”63Berentowskichbohaterówiłączonaznimmo-
dernistycznamelancholia(Stempowskiużywapojęcia:acedia64)mogą
byćwyrazemmelancholiiśrodkowoeuropejskiej,powinnostaćsię
przedmiotemosobnegonamysłu.
Streszczenie:
Artykułmanaceluwywiedzeniemożliwychźródełmelancholiiśrodkowoeu-
ropejskiejzniedefiniowalnościsamegopojęciaEuropyŚrodkowej.Autor,re-
konstruującm.in.polemikęJosifaBrodskiegozkoncepcjąŚrodkowejEuropy
ukształtowanąwlatach80.XXwiekuprzezMilanaKunderę,usiłujeudowod-
nić,żeEuropaŚrodkowa,będącazjednejstronywdużejmierzeflgeografią
wyobrażoną”,zdrugiejzaśmiejscem–mówiącjęzykiemGombrowicza,defi-
niującegopolskąkulturę–flmiędzyWschodemaZachodem,gdzieEuropajuż
poczynasięwykańczać,(ś)gdzieWschódiZachódwzajemniesięosłabiają”,
samawsobiejestfigurąmelancholiczną.
Słowakluczowe:EuropaŚrodkowa,melancholia,Kundera,Brodski,Gombro-
wicz
61Tamże,s.49.
62J.StempowskiSceptycyzmwtwórczościWacławaBerenta,[w:]tegoż,Chimera
jakozwierzępociągowe:1926-1941,wybóriopr.J.Timoszewicz,Warszawa2001,
s.205.
63Tamże.
64Zob.tamże,s.206–209.
