Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
33
niedoliposzukaćnowegomiejscadożycianadOdrą.Zanimto
sięudało,kilkakrotnienapadlijąSowieci,wielokrotnieowłos
uniknęłagwałtu.Opisjejpodróżywwieluaspektachprzypomi-
nawspomnieniaNiemekzokresupowkroczeniuArmiiCzer-
wonej.Wpołowielat50.XXwiekuJagodzińskazdecydowała
sięwiernieopisaćswojedoświadczeniainiewahałasięokreślić
okoliczności,któredotychczasuchodziłyzatematytabu.Nie-
stetynieudałomisięustalić,czymusiałaponieśćtegokonse-
kwencje–wkażdymraziejejpamiętnikówniedopuszczonodo
publikacji.
Innyrobotnikprzymusowy,StanisławDulewicz,postanowił
zostaćwmiejscowości,wktórejpracowałiniedługopotemob-
jąłurządpierwszegopolskiegoburmistrzapomorskiegoDarło-
wa[Rügenwalde].Wpierwszejpołowie1945rokupełniłrów-
nieżkilkainnychfunkcjipublicznych,przezcomógłwywrzeć
znacznywpływnażyciemieszkańców.Jegopamiętnikizawierają
więcpełenprzeglądcodziennychproblemów,zktórymiborykali
sięnowiosadnicy.Jakoprzedwojennyprofesorgimnazjalny–
człowiekwyśmieniciewykształconyiwładającykilkomaobcymi
językami–mógłwielezdziałaćwDarłowiewpierwszychpo-
wojennychlatach,zyskałsobieuznanieiszacunek.Wswoich
pamiętnikach,spisanychjużnaemeryturze,wystawiłprawdziwy
pomnikhistoriimiasteczka,otrzymujączaniepierwsząnagrodę
wkonkursiepoznańskiegoInstytutuZachodniego.Jednakjego
obszernewspomnieniamogłyzostaćopublikowanejedyniewe
fragmentach,wieluznichcenzuraniedopuściładopublikacji.
Oryginałwspomnień,przechowywanywArchiwumInstytutu
Zachodniego,zaginąłniestetywniewyjaśnionychokoliczno-
ściach.W2003rokurodzinaStanisławaDulewicza,zktórą
udałomisięnawiązaćkontakt,wydaładotychczasnieopubliko-
wanefragmentyoryginałuwosobnymtomie39–niedysponuje
jednakjużdziśrękopisemautora.Zewzględunawysokąwar-
tośćliterackąihistorycznąowychpamiętnikówzdecydowałam
sięwłączyćdoniniejszegotomuzarównoobszernefragmenty
tekstówzaczerpniętychzantologiiz1963roku,jakizpubli-
kacjiksiążkowejz2003roku.Ponieważwwieluprzypadkach
treśćtekstuobydwupublikacjipokrywasię,zrezygnowanoze
wskazywaniaźródłaposzczególnychfragmentów.Dlategoteż
niesposóbjednoznacznieocenić,czyokreślonesformułowania
39KazimieraDulewicz,ZpamiętnikapierwszegoburmistrzaDarłowaStanisława
Dulewicza,Darłowo2003.
