Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
37
Niektóreustępyoryginalnegotekstu,zawartegowniniejszym
tomie,pozwalająjednakprzypuszczać,żeautorowibrakowało
niektórychinformacjidostępnychnamdziś.Piszeonnaprzy-
kład:DNiewyobrażałemsobienigdy,abyNiemcytaksprawnie
imasowoprzyzupełnejdobrowolnościopuścilitęziemię,doktó-
rejwidocznietylkopowierzchowniebyliprzyklejeni“,awinnym
miejscutekstu:DMieszkańcypowiatuw95%opuściliterytorium
przedwejściemwojskradzieckich”44.Dziświemy,żeucieczka
powiodłasiętylkoczęściludnościwschodniejBrandenburgii
(około30–40%)45.WieluNiemcówbyłocałkowiciezaskoczo-
nychszybkimtempemprzemieszczaniasięArmiiCzerwonej
izanimzdecydowalisięnaucieczkę,byłojużzapóźno,byruszać
wdrogę.Niecoinaczejprzedstawiałasięsytuacjawpółnocnych
regionachDolnegoŚląska(któredziśwchodząwskładZiemi
Lubuskiej),gdzieokoło85%mieszkańcówudałosięuciec46.
KomunistycznapropagandarozpowszechniaławPolscepogląd,
żewiększośćNiemcówopuściłanadodrzańskieterenyjeszcze
przedprzybyciempolskichosadników.Poglądtenzdajesiępo-
dzielaćrównieżSauter,gdynapoczątkuswoichwspomnieńpi-
sze:
Niemcówniemanalekarstwo.Ichpobyttutaj,trwającywniektó-
rychokolicachponad500lat,miałwyraźniecharaktertymczasowy.
Żadnasiłaniezdołałasięichwstrzymać–samiswoimspontanicz-
nymodejściemustaliligranicęnaOdrze47.
Sauterdokonujejednakrewizjitychwyrosłychzpropagandy
poglądów,opisującswojewizytywróżnychmiastachiczęstopo-
dającprzytejokazjiliczbęnadalmieszkającychtamNiemców.
GłównymtematemwspomnieńSauterasąjednakszkołyilu-
dziezapewniającyichfunkcjonowanie.Lekturapamiętników
pozwalawyrobićsobiepoglądnato,coznaczyłootworzyćszko-
44PamiętnikiWiesławaSautera,P177/1957,ArchiwumInstytutuZachodniego
wPoznaniu.
45EinleitendeDarstellung,w:TheodorSchiederiin.(red.),DieVertreibungder
deutschenBevölkerungausdenGebietenöstlichderOder-Neiße,Bonn1954–1961,
s.32;zob.teżBernadettaNitschke,WysiedlenieludnościniemieckiejzPolski
wlatach1945–1949,ZielonaGóra1999,s.65.
46Nitschke,WysiedlenieludnościniemieckiejzPolski,s.59.
47PamiętnikiSautera.
