Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Litwy15.ZnawcaistrażnikarchiwumWileńskiegoTowarzystwaLekarskiego
orazzbiorówTowarzystwaPrzyjaciółNauk,działającynapoluhistorii,bardzo
przytymuczynny,nieodmawiałproszącymgouczonymzróżnychzakątków
dawnejRzeczypospolitejradyipomocywznalezieniumateriałówźródłowych.
StałsięosobąznanąpozagranicamiLitwy,wielepolskichinstytucji,naczele
zAkademiąUmiejętności,powołałogonaswegoczłonka,wchodziłwskład
różnychkomitetówiuczestniczyłwlicznychinicjatywach,np.wydawniczych,
łączącychwysiłkiludzizwszystkichdzielnicporozbiorowychdawnejRzeczy-
pospolitejObojgaNarodów16.
KojarzenieZahorskiegozWilnemukierunkowałodotychczasowezainte-
resowaniehistorykówjegowspomnieniamikutematycezwiązanejzmiastem
nadWilią,czegodowodząwpisy(pozajednymprzypadkiem)wmetryczce
rękopisuwBiblioteceNarodowej17.Tymczasemwątkiwileńskie,choćcenne,
nienależąanidonajobszerniejszych,anichybadonajbardziejwartościowych
wMoichwspomnieniach.
PrzedewszystkimopowieśćZahorskiegonieobejmujezasygnalizowanego
wyżejokresujegonajbardziejintensywnejaktywnościpublicznej,przypada-
jącejnapoczątekXXwieku,gdyżtopierwsze,anieostatnie35latswegoży-
ciazdążyłopisaćpamiętnikarz.Nadodatek,prawiećwierćwiekuztegoczasu
upłynęłomupozaLitwą,wgłębiRosji.Wrezultacienajobszerniejszepartie
pamiętnikaodnosząsiędożyciaspędzonegozrodzicaminaUralu-wUfie
iPermie,dostudiówwMoskwieorazpierwszychlatpracyzawodowejjako
lekarzwJekaterynburguiwCzelabińsku,miastachleżącychwazjatyckiejczę-
ściRosji.Litewskiewspomnieniaobejmująwczesnedzieciństwospędzone
wŚwięcianach(1858-1863),kilkalatszkolnychwWilnie(1867-1872),kilka
wakacyjnychpobytównaLitwiewlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesiątych
orazpowrótw1893rokuipierwszedoświadczeniazwiązanezpracąlekarza
wKiejdanach,BirsztanachiWilnie.
DziękiramomprzestrzennymżyciaZahorskiego,jegodoświadczeniom,
zainteresowaniomorazcechomnarracjiwspomnieniowej,łączącejopo-
wieśćautobiograficzną,momentamiintymną,zszerokąpanoramąmiejsc,
wktórychautorprzebywał,icharakterystykąludzi,którychspotykał,pamięt-
nikWładysławaZahorskiegojestnietylkowartościowydlabadacza,alepo
15LVIA,zesp.1138,inw.8.TylkoniewielkaczęśćlistówdoZahorskiegozostałaopub-
likowana,ostatnioH.IlgiewiczopracowałalistyWandalinaSzukiewiczaw:NieznanelistyzZiem
Zabranych,red.S.Wiech,Kielce2016,s.104-164.
16PrzykładowoczłonekKomisjidoBadaniaHistoriiSztukiwPolsceorazKomisjiBiblio-
graficznejAkademiiUmiejętności,członekTowarzystwaZachętySztukPięknychwWarszawie,
PolskiegoTowarzystwaKrajoznawczegowWarszawie,członekKomitetuObchodów100-lecia
UrodzinMickiewicza;uczestniczyłwpowstaniuksiążkiPolskaiLitwawdziejowymstosunku,red.
Wł.Abraham[etal.],Warszawa1914.
17Dowspomnieńsięgałm.in.A.Romanowski,PozytywizmnaLitwie:polskieżyciekulturalne
naziemiachlitewsko-białorusko-inflanckichwlatach1864–1904,Kraków2003.
