Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
Niemusitoświadczyćobliskichrelacjach,zpamiętnikajednakwynika,że
utrzymywanokontaktytowarzyskie25.
ŚwięcianywczasachdzieciństwaZahorskiego,wsłaborozwiniętejgospo-
darczoLitwie,byłyjednymzkilkutysięcznychmiastpowiatowycholokalnych
funkcjachadministracyjnych,edukacyjnychorazhandlowo-rzemieślniczych26.
DoWilnaoddalonegoook.77kmnapółnocny-wschódjechałosięstarymtrak-
temnaPołockiWitebsk,aodkońca1862rokukolejążelazną,któraprowa-
dziłaprzezDyneburgdoPetersburga,awprzeciwnymkierunkudoWarszawy.
DzisiajŠvenčionyswRepubliceLitewskiejmastatusadministracyjnymiasta
rejonowego,czyliodpowiednikapolskiegomiastawojewódzkiego.
WładysławZahorskipiszewswychwspomnieniachniewieleoŚwięcia-
nach.Niezamieszczateż,jakwprzypadkuinnychmiejscswegopobytu,foto-
grafiiczypocztówek(musiałybybyćpóźniejszechronologicznie).Natomiast
pewneepizodyzpierwszychlatżyciapozostaływjegopamięciczyteż-cobar-
dziejprawdopodobne-zostaływniejzapisanewwynikurozmów,wspomnień
rodzinyiznajomych,odnosiłysiębowiemdowydarzeń,którezaważyłynalosie
całegopokoleniajegorodziców,apośrednioiichdzieci.
Wkońculatpięćdziesiątychinapoczątkusześćdziesiątychnastąpiłowgu-
berniachzachodnich27,podobniejakwKrólestwiePolskimiczęściowowślad
zanim,dużepolityczneożywienie,związanezdziałalnościąreformatorską
nowegocaraAleksandraII,ruchamiwolnościowymiiichsukcesamiwEu-
ropieZachodniejorazwynikającymistądnadziejaminazmianęstatusuPola-
kównaziemiachpodpanowaniemRosji.Dramatycznymrozwinięciemowego
ożywienia,początkowoprzejawiającegosięwmanifestacjachpatriotyczno-re-
ligijnychidziałaniuszlachtynaforumsejmików,byłopowstaniestyczniowe,
afinałemróżneformyrepresji,wtymmasowezesłaniazKrólestwaiziem
zabranychwgłąbRosji.JestiwopowieściwspomnieniowejZahorskiegoecho
manifestacjipatriotycznychwrocznicęuniipolsko-litewskiej,iprzygotowy-
wanieopatrunkówdlapowstańców,jakaśdziałalnośćkurierskamatki,otarcie
sięoegzekucjęksiędzaStanisławaIszory28.Losyswojejrodzinywplataautor
25LVIA,zesp.604,inw.37,j.a.79,k.429.
26Do1842r.powiatnosiłnazwęzawilejski,następnieświęciański.Miastopoczątkowo
byłoprywatne,w1837r.przeszłonawłasnośćskarbupaństwa.DMiastoniemażadnegozna-
czeniapodwzględemhandlowymiprzemysłowym”.SłownikgeograficznyKrólestwaPolskiegoiin-
nychkrajówsłowiańskich,dz.cyt.,s.682-683.W1880r.liczyło6800mieszkańców,na432domy
jedyniedwabyłymurowane.
27GuberniezachodnieImperiumRosyjskiegotoziemiewłączonedoRosjiwwyniku
trzechrozbiorów.OdlatczterdziestychXIXwieku,kiedynastąpiłastabilizacjapodziałuad-
ministracyjnegoikiedyzwanojeoficjalnieKrajemZachodnim,dzieliłysięnaKrajPółnoc-
no-Zachodni(gubernie:kowieńska,wileńska,grodzieńska,mińska,witebskaimohylewska)
orazPołudniowo-Zachodni(gubernie:wołyńska,podolskaikijowskazKijowem,odXVIIw.
będącymwRosji).PolacyużywaliokreśleńDziemiezabrane”,DLitwaiRuś”,rzadziejDkresy”.
28OpatriotycznymwychowaniuwrodzinieZahorskiegozob.J.Sikorska-Kulesza,Dzieciń-
stwoimłodośćatożsamośćnarodowa.WspomnieniaWładysławaZahorskiego,DRocznikStowarzysze-
niaNaukowcówPolakówLitwy”2011/2012,t.10/11,s.6-26.
