Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zewzględunabudowęwgrupieczasownikówruchumamyczasownikiniedokonanezpodwój-
nymibezprzedrostkowymitematamibiec(biegnąć)/biegać,iść/chodzić,jechać/jeździć,lecieć/
latać,płynąć/pływaćitd.obokspecyficznych,wtórnychprefiksalnychparaspektowychtypu:do-
biegać/dobiec(dobiegnąć),dochodzić/dojść,dojechać/dojeżdżać,dolatywać/dolecieć,dopły-
wać/dopłynąć.Czasownikitakiejak:biec,iść,jechać,lecieć,płynąćwskazująnaruchzamierzony
(ukierunkowany)itworząpodstawoweparyaspektowe:biec(biegnąć)/pobiec(pobiegnąć),iść
/pójść,jechać/pojechać,lecieć/polecieć,płynąć/popłynąć,natomiastbiegać,chodzić,jeździć,
latać,pływaćnazywająruchnieokreślony(nieukierunkowany).Większośćtychleksemówpoja-
wiasięjużnaetapiepoziomupodstawowego.Aprzecieżformyinicjalnetychczasownikówtonie
wszystkowjęzyku,któryznaturyrzeczyjestjęzykiemfleksyjnym.
Grupaczasownikówruchujestcałościąwewnętrzniezróżnicowaną.Istniejejednakmożliwość
zamknięciaprzedrostkowychczasownikówruchuwpewnąramę,byłatwiejpojąćcałyichukład,
atymsamymichodmianę.Akwizycjadanychwzakresieprzedrostkowychczasownikówruchuiich
wizualizacjapozwolinałatwiejszeogarnięciewzrokiemcałejichpanoramy(zob.zestawienieponi-
żej)morfologicznej,wtymfleksyjnej.
–
pójść
dokonane
dojść
nadejść
najść
o(b)ejść
odejść
podejść
przejść
przyjść
rozejść
ujść
wejść
wyjść
zajść
zejść
chodzić
iść
niedokonane
dochodzić
nadchodzić
nachodzić
o(b)chodzić
odchodzić
podchodzić
przechodzić
przychodzić
rozchodzić
uchodzić
wchodzić
wychodzić
zachodzić
schodzić
–
pojechać
dokonane
dojechać
nadjechać
najechać
objechać
odjechać
podjechać
przejechać
przyjechać
rozjechać
ujechać
wjechać
wyjechać
zajechać
zjechać
jeździć
jechać
niedokonane
dojeżdżać
nadjeżdżać
najeżdżać
objeżdżać
odjeżdżać
podjeżdżać
przejeżdżać
przyjeżdżać
rozjeżdżać
ujeżdżać
wjeżdżać
wyjeżdżać
zajeżdżać
zjeżdżać
Aotowzoryodmianyomawianychczasownikówruchu,wktórychzaznaczonoformy:
1.1.i2.osobyczasuteraźniejszego(dlaczasownikówniedokonanych)lubprzyszłego(dlaczasow-
nikówdokonanych);
23.osobyliczbypojedynczejrodzajumęskoosobowegoczasuprzeszłego;
3.1.i3.osobyliczbypojedynczejoraz3.osobyliczbymnogiejczasuprzeszłegowczasownikach,
wktórychzachodząalternacjesamogłoskowe;
4.2.osobyliczbypojedynczejtryburozkazującego;
5.bezosobników(np.chodzono,jeżdżonoitd.);
6.rzeczownikówodsłownych(np.chodzenie,jeżdżenie).
56
