Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
radosnej...,zewzględunazasadniczązmianępoglądówNietz-
schego.Przyjętawpracydyrektywabadańzmierzadoodnalezie-
niaidei,którapozwalanaspójneisystematycznetraktowanie
jegoaforystycznychwformiewypowiedzi.Ideątąjestnwola
mocy",zktórązwiązanesąkwestieindywidualnejodpowiedzial-
ności,będącejtreściąetykidostojeństwa.
Wdrugimrozdzialeprzedstawiłempodstawowezałożenia,tezy
iichkonsekwencjedlazachowańpraktycznychczłowieka,charak-
terystycznedlakoncepcjiantycznych.Szczególnieistotnanatym
tlejestdoktrynaSokratesa,uważanegozaojcaantropologiiiety-
ki.SokratesjużwopiniiArystotelesazostałuznanyzatego,który
przeniósłciężarrozważańfilozoficznychzprzyrodynaczłowieka.
Sokrates,mimożejestuczniemsofistów,ostroprzeciwstawiasię
głoszonemuprzeznichrelatywizmowiaksjologicznemu.Zgadza
sięzdokonanymprzezsofistówwyróżnieniemczłowiekajakoja-
kościoworóżnegoodpozostałychelementówuniwersum.Sokra-
tespodzielaopinięsofistów,iżarche,którejszukalihilozoiści,nie
określazachowaniasięczłowieka,jednakjegozdaniem,nieozna-
czato,żeczłowiekniepodlegajakiejśarche.Hilozoiści,poszu-
kującźródłaizasadyżyciawtakzwanychżywiołach(woda,po-
wietrze,ogień,ziemia),sądzili,żewszystko,coistnieje,jest
ożywioną(zoe)materią(hyle).SofistaProtagorasuważał,żeto
człowiekjestzasadą,któramierzyrzeczyjakoistniejącelubnie-
istniejące,jaktowyrażasłynnateza,znanawwersjiłacińskiej,
ohomomensura.Toprawda,żeczłowiekniepodlegaarchewy-
znaczającejgraniceimiejscerzeczom.Zasadarządzącarzeczami
określajezzewnątrz,nkażąc"imrobićto,codlanichwłaściwe.
Natomiastarcheczłowiekatkwiwjegownętrzujakodaimonion,
którymówimu,czegoczynićniepowinien.Takpojętaarchejest
dlaczłowiekaźródłemwartościmoralnych,któreniezależąod
aktualnieobowiązującychidominującychnormspołecznych.
Człowiekiemmoralnymzatemniejestten,ktoprzestrzegawarto-
ścikonstytuującychgrupęiidentyfikujesięznimi,aleten,kto
pozostajewzgodziezeswoimdaimonionem.Intelektualizm
etycznysformułowanyprzezSokratesa,awistociedominujący
wkoncepcjachetycznychantykuzawierautożsamienienbłędu
moralnego"zbłędempopełnionymwobszarzeteoriipoznania.
Przyczynąngrzechu"bowiem,jeślimożnaotakimmówićwra-
20
