Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
MorzeBałtyckiewrosyjskich
koncepcjachgeopolitycznych
Akwenymorskie,azwłaszczamożliwościicheksploatacjikreujątrybży-
ciaorazsposóbrozwojumyślitechnicznej,aletakżewpływająnawiedzę
ikulturęnarodów.Rolęwodywżyciuirozwojucywilizacjidoskonale
przedstawiłnajwybitniejszyrzymskiarchitektMarcusVitruviusPolio(Wi-
truwiusz)uznając,iżnniesłużytylkojakonapój,alezaspokajawszystkie
innepotrzeby”6.ZbudowananarozwinięciucytowanejtezyWitruwiusza
cywilizacjamorskapowstaławewschodniejczęściMorzaŚródziemnego
ibyłanaturalnąkonsekwencjąprzeobrażeńwynikającychzuwarunko-
wańgeograficznych.Wykreowanieprzezpowstałepierwotnemetropolie7
zasadyprowadzeniawymianyhandlowejdoprowadziłodopowstaniasy-
stemużeglugowego.OdmienniedziejetoczyłysięwEuropiePółnocnej.
Początkowowiodącąformąwykorzystaniamorzabyłaekspansja,posze-
rzeniezdobyczyterytorialnychlubzwykłagrabież.Synonimemtakiejfor-
myaktywnościmorskiejsąWikingowie,chociażzakładalionirównież
faktorie,będącecentramilokalnejwymianyhandlowej.Zbiegiemczasu
inatymakweniedominowaćzaczęłażeglugahandlowa,ajejapogeum
tookresfunkcjonowaniaHanzy.Poutraciegospodarczegoznaczeniatej
wspólnoty(w1669rokuformalniejąrozwiązano)Bałtykstałsięarenąry-
walizacjipolityczno-militarnejodominacjęwjegozlewisku.Początkowo
przybrałaonapostaćkonfliktówpaństwregionu,określanychumownie
6Witruwiusz,OarchitekturzeKsiągX,Księga8Przedmowa.Warszawa1999(tłum.
K.Komaniecki),
7PodawanejakopierwowzórpierwotnejmetropoliiJerycholiczyłowVIIwieku
p.n.e.około2000mieszkańców.
