Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Rozdział1.MorzeBałtyckiewrosyjskichkoncepcjachgeopolitycznych
nympowinnobyćopanowanie,aprzynajmniejstałaobecnośćmilitarnana
tychakwenach.ZapoczątkowanawokresiepanowaniacaraPiotraIstra-
tegiamorskaposiadaładwapriorytety.Pierwszywynikałzcelunadrzęd-
nego,którymbyłostworzenieimperiumeuroazjatyckiego,cowymagało
posiadaniazdolnościdokorzystaniazmorskichszlakówkomunikacyj-
nych,umożliwiającychprowadzeniewymianyhandlowejzEuropąoraz
stworzeniealternatywnychdrógwymianyhandlowejnaDalekiWschód
iAmerykęPółnocną.Wymogiemdlajegoosiągnięciabyłouzyskanie
możliwościkontrolimórzAzowskiego,CzarnegoiBałtyckiegoorazoka-
lającychSyberięiDalekiWschód(OceanArktycznyiMorzeOchockie).
Drugimpriorytetembyłouzyskaniezdolnościdoobronyznacznegote-
rytoriumImperiumRosyjskiego,któretakżepostrzeganowkontekście
możliwościprowadzenianieskrępowanejwymianytowarowejprzywy-
korzystaniueuropejskichakwenówmorskich.Wymagałoto,taksamo
jakwsytuacjiniwelowaniazagrożeniaagresjąprzezrywalizującemo-
carstwa,uzyskaniawpływunakształtsytuacjiwregionachbałtyckim
iczarnomorskim.Czynnikitespowodowały,żepierwszoplanowymce-
lempolitycznymwtymokresiebyłowykształtowanieoczekiwanejprzez
władcówrosyjskichsytuacjiwEuropie.Wpraktyceceltensprowadzałsię
dozniszczenia,aprzynajmniejograniczeniapotęgiówczesnychrywali,
czyliSzwecjiiTurcji.TenczynnikspowodowałprzystąpienieRosjidoan-
tytureckiejnŚwiętejLigii”orazskierowanegoprzeciwkoSzwecjisojuszu
państwpółnocnejEuropy.Drugimcelembyłostworzeniewśrodkowej
Azjiswoistegonbuforubezpieczeństwa”
,opartegonapołudniowychwy-
brzeżachMorzaKaspijskiego.Szczególnegoznaczeniakwestatanabrała
poporażcewwojniezTurcją(1711rok)izostałazrealizowanawdwóch
etapach(opanowanieśrodkowejAzjiiczęściterytoriumówczesnejPersji).
Tencelzrealizowanow1722roku,uzyskująckontrolęnadpołudniowym
izachodniączęściązlewiskaMorzaKaspijskiegowrazzmiastemBaku.
Najważniejszymwprocesiebudowyimperiumfaktempolitycznym
byłyzarównoprzegranawojnazTurcją,jakizwycięstwonadSzwecją
wIIIwojniepółnocnej.PomimoporażkizImperiumOsmańskimicza-
sowąutratąkontrolinadMorzemAzowskim10,zwycięstwonadSzwecją
10KlęskąwbitwiepodStănileştizakończyłarosyjsko-tureckąwojnęwlatach1710-
1711,anamocytraktatupruckiegoPiotrIzobowiązałsiędozwrotuAzowaTurcji.
