Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
tookreślaRyszardNycz–modernizm,okazujesięformacjąbardzo
pojemną;odsłaniamroczneobszaryzła,okrucieństwa,szaleństwa,
lękówiobsesji,aleteżpatosuiheroizmu.CzasamiHzwracasię”wstronę
czarnegohumoru,aleczęściejpozostajewrejestrzesarkazmuiironii.
Zaakceptowanietakiegomodelumodernizmumaoczywiście
swojekonsekwencje.JakzauważaTeresaWalas,Hzamiastgmatwa-
ninyprądów,którychrozgraniczeniespędzałosenzpowiekhistory-
komliteratury,otrzymaliśmyjedno,masywne‘ciało’,niezbytwraż-
liwenapolitycznewstrząsy”
4
.Jegoogląd,jakstwierdzadalej,pozwala
naujawnienieciągłościwcześniejniedostrzeganychzjawiskliterac-
kichilogikiprzemianartystycznych.Oczywiściewypadasięzgodzić
zTeresąWalas,żemodeltenmaswójaspektrepresyjny:skutkuje
zmianąobsadystanowisk,zmarginalizowaniemniektórychdotychcza-
sowychHfaworytów”,przesunięciamiwhierarchii.Aletrzebateżpod-
kreślić,żenowekategorieanalitycznestwarzająszansęinterpretacji
niewystarczającodotychczasrozpoznanychaspektówliteraturymoder-
nistycznejazatemdookreślająjejzróżnicowanyobraz
5
.
HDrzwimożnawjednejchwilizimpetemotworzyćapotemstrze-
lićnimiizamknąćzpowrotem”–pisałaJolantaBrach-Czainawkul-
towychjużdziśchybaSzczelinachistnienia
6
.Drzwidomrocznychprze-
strzeniczeskiejliteraturynieotwierałamzimpetem.Raczejuchylałam
jeostrożnie,sprawdzająckrokpokroku,cosięzanimikryje.Nieod
razumogłamzobaczyćwszystkieniuanse.Powracałamzatemdoswo-
ichfascynacji,korygującczasamiswojepierwszewrażenia,dopełniając
rozpoznaniaanierzadkocałkowiciezmieniającsposóbichpostrzega-
nia.TakbyłomiędzyinnymiwprzypadkuRichardaWeinera,którego
ponowneodczytanieuświadomiłomi,żeklasycznafigurasobowtóra
posłużyłamu,jakwieluinnymmodernistom,doujawnieniawewnętrz-
negosporuowłasnąpodmiotowość.
4
T
.Walas,Wyspiańskijakoproblempolskiegomodernizmu,HTekstyDrugie”2008,
nr3,s.12.
5
A.Dauksza,Afektywnymodernizm.Nowoczesnaliteraturapolskawinterpretacjirela-
cyjnej,WydawnictwoInstytutuBadańLiterackichPAN,Warszawa2017,s.14.
6
J.Brach-Czaina,Szczelinyistnienia,WydawnictwoeFKa,Kraków1999,s.22.
