Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Przybycieemigrantówpomarcowych
1968-1970
W1968rokudoszłowPolscedokolejnegokryzysupolitycznego,które-
gokozłemoarnymstałasięspołecznośćżydowska.Szacunkiodnoszące
siędoliczbyŻydówpolskich,którzywskutektegokryzysuzdecydowa-
lisięnaemigracjęiwybraliSzwecjęnamiejsceosiedlenia,oscylująmię-
dzy3a3,5tys.58
PrzyjazdydoSzwecjiodbywałysięnapodstawiedokumentówpodró-
żybezpośredniozPolskilubprzezobozywłoskie,Wiedeń,czyteżinnemiej-
sca59.Wtychdokumentachznajdowałasięinformacja,żeposiadaczeniesą
jużobywatelamiPRL.Częstoorganizacjąwyjazdówzajmowałysięorganiza-
cjeżydowskie,którewyszukiwałyrodzinymogącepomócemigrantom.Duże
znaczeniemiałooddaniedlasprawypomocyŻydompolskimprzewodniczą-
cegoZwiązkuŻydówPolskich(dalej:ZŻP)JozefaGoldsteina,którywyszu-
kiwałosobymogącewystawićzaproszenieiwesprzećemigrantównapo-
czątkuichpobytu.MichałRudawskiwspominał,żejemupomogłarodzina
FinderówzSollentuny60.WSzwecjiprzyjezdnizostalizakwalikowanijako
uchodŹcyzewzględunaprześladowaniapolityczneiotrzymaliazyl.
Około41%znowoprzybyłychzamieszkałowSztokholmieijegookoli-
cach,18%wMalmö,gdzieosiedlilisięprzedewszystkimemigrancizDolne-
goŚląska.Około16%grupyprzybywającejdoSzwecjiwtymczasiewybra-
łonamiejsceosiedleniaGöteborg,12%zamieszkałowLund,a4%wUppsali.
Byłytoośrodkiakademickie,któreułatwiałyzdobyciepracydlainteligencji
idawałyszansenakontynuacjenaukiprzezmłodzież.Tylkookoło2%osie-
dliłosięmniejszychmiejscowościach.
58MichałRudawskipodajeliczbę3tys.,podobnieszacowalidziałaczeZŻPwSzwe-
cji,zob.M.Rudawski,Mójobcykraj,Warszawa1996,s.271;Bilans.Problemy.Zadania,„Na-
szeCzasy”1971,nr4,s.10;JulianIlickiocenialiczebnośćtejgrupyna2,5tys.,por.J.Ilicki,
Denföränderligaidentiteten:omidentitetsförändringarhosdenyngregenerationenpolskajudar
sominvandradetillSverigeunderfiren1968-1972,Uppsala1988,s.57,253;KrzysztofLesia-
kowskiokreślaliczbępolskichŻydów,którzyopuściliPRLwtymokresie,na11185osób,
zczego1823posiadałowyższewykształcenie,zob.K.Lesiakowski,Emigracjaosóbpocho-
dzeniażydowskiegozPolskiwlatach1968-1969,„DziejeNajnowsze”1993,z.2,s.124;wnie-
którychŹródłachutrwaliłasięliczba5tys.imigrantówżydowskichprzybyłychzPolskido
Szwecjiwtymokresie,zob.E.Backstedt,PolenffirtillbakaBorowski,„SvenskaDagbladet.
Kultur”25.09.2003,s.4.
59ArchiwumInstytutuPamięciNarodowej(dalej:AIPN),2036/143/3,Notatkadoty-
czącaosiedlaniasięosóbnarodowościżydowskiejwSzwecji,Warszawa,11.09.1969,k.6;
owyjazdachdoSzwecjitraktujelmdokumentalnyEwySzprynger,wktórymwspomnie-
niamidzieląsię:NatanTenenbaum,MichałMoszkowicz,LeszekKantor,GabryelaBrom-
bergiJózefDajczgewand,zob.RachelanaDworcuGdańskim,reż.E.Szprynger,TVP,Pol-
ska2006.
60M.Rudawski,dz.cyt.,s.267.
38