Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zakatechona,czylitego,którypowstrzymujesamymswoimistnieniem
nadejścieAntychrystaikoniecświata.Ztejracjiuważano,żemusi
dominowaćnadKościołemipapieżem,mającymwporównaniuzcesa-
rzemfunkcjedrugorzędne.Wszyscywczesnośredniowiecznigermańscy
monarchowie—nietylkocesarz,leczikrólowieorazksiążęta—uważali
sięzabiskupówzewnętrznych,czylitakich,którzyformalnieniebędąc
duchownymiiniemogącszafowaćsakramentami,sązwierzchnikami
lokalnego(królowieiksiążęta)lubpowszechnego(cesarz)Kościoła,
coprzejawiasięwichprawiedoerygowaniabiskupstwimianowaniabi-
skupóworazopatów
3
.Pierwotnysprzeciwwobecreformygregoriańskiej
miałwięccharaktertradycjonalistycznegooporusakralnychmonarchii
wobecpróbsekularyzacjiichwładzyprzezpapiestwo
4
.
PodkoniecŚredniowiecza,konkretniewXIVwieku,pojawiasię
nowezjawiskoolaickamyślnajpierwfilozoficzna,apotempolityczna
(awerroizmiregalizm),którapodejmujeradykalnyataknagregoria-
nizmpodsztandaramioddzieleniawiaryodrozumu(awerroizm)lubteż
raczkującejteoriisuwerennegopaństwa,opartegoopraworzymskie,
któreniemożepodlegaćpapieżowi(regalizmFilipaIVPięknego)
5
.Jeśli
zaHansemBlumenbergiemzdefiniujemysekularyzmjakopróbęprze-
zwyciężeniasakralnegocharakteruŚredniowiecza
6
,tomożnatezjawi-
skauznaćzapierwszezjawiskalaickiezwiastująceepokęnowożytną.
Wsensieeklezjalno-politycznymbyłatojednaktylkokolejnapróba
negacjigregorianizmutak,abyponownieKościółibiskupówpodporząd-
kowaćcesarzowiikrólowi.Zmieniłasięnarracja,alenieistotaproblemu.
ReformacjawXVIwiekubyłakolejną,tymrazemdosłowniezma-
sowaną,próbąatakugarścireligijnieinspirowanychintelektualistów
naKościółpogregoriański,wspartąochoczoprzezwielumonarchów
iksiążąt,którzyzapragnęlikontrolowaćponowniewspólnotęeklezjal-
ną,mianowaćiodwoływaćbiskupów,izagarnąćmajątkikościelne.
WXVIiXVIIwiekunagleodżyławczesnośredniowiecznateologia
3
4
Ibidem,s.11-74.
B.Töpfer,TendenzenzurEntsakralisierungderHerrscherswürdeinderZeitdesInve-
stiturstreits,DJahrbuchfürGeschichtedesFeudalismus”,1982,nr6,s.163-72.
5
A.Wielomski,Teokracjapapieska...,s.363-567.
6
H.Blumenberg,DieLegitimitätderNeuzeit.FrankfurtamMain1996,s.13-14.
11
