Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Topojęciegruntowałosięcorazbardziejiwspołeczeństwiepolskim
trzechzaborów.Pracowanonadtym,żebysięprzystosowaćdożycia
wpaństwachobcychipodobcymirządamizachowaćswąnarodowość.
Ruchpolitycznywyrażałsięwdwóchkierunkach:wpolityce,
nazwanej"ugodową",usiłującejczęścipodzielonejPolskizwiązać
moralniezpaństwamiobcymiitądrogąosiągnąćlepszewarunkibytu;
iwruchusocjalistycznym,wyrzekającymsięojczyzny.Sfery
najbardziejpatriotycznezrezygnowałyzpolityki,poświęcającsię
jedyniepracynadocaleniemzagrożonejnarodowości.Obawianosię
najniewinniejszychpróbwyciąganiasprawypolskiejnateren
międzynarodowy,bądźżebysięnienarazićrządom,bądź,żebynie
obudzićuwrogówpokusydoponownegowyzyskanianasdlaobcych
namcelów.
Dopieronakilkanaścielatprzedkońcemstulecia,zaczynasię
rodzićwśródmłodegopokolenianowyruchnarodowy,ruch
polityczny,kierowanyideąodbudowaniawłasnegopaństwaiwiążący
sięwtajnąorganizację.
Wkrótcepotem,wostatnimdziesiątkulatubiegłegowieku,
wwalczącymzruchemnarodowymoboziesocjalistycznym
wyodrębniasięodłam,wywieszającyhasłoniepodległejPolski.
Szukającnatchnieńwliteraturzeradykalnychodłamówdawnej
emigracji,stawiaonprogrampowstania,połączonegozrewolucją
społeczną.
Przeciwnie,obóznarodowyniewystępujezpoczątkuzprogramem
bezpośredniejakcjinarzeczniepodległości.Unikaonwszystkiego,
cobypozwalałowyzyskaćruchpolskidlacudzychcelówznaszą
szkodą;jegoambicjąjestrealizmpolityczny:chceonwypracować
programdziałania,choćbydługiegoitrudnego,aleprowadzącego
istotniedoodbudowaniapaństwa.Tenprogramzaczynaformułować,
przedewszystkimzaśrozwijapracęnadzacieśnieniemwęzłów
moralnych,łączącychwszystkieodłamypodzielonegonarodu,nad
zaszczepieniemjednejmyślipolitycznejwewszystkichtrzech
zaborach.
WEuropieowegookresu,zwłaszczapowojniefrancusko-pruskiej,
któradałaNiemcompierwszemiejscewnaszejczęściświata,stosunki
międzynarodowewydawałysięutrwalonyminadługo.Oznaczało
tobrakwszelkichwidokówdlajakiejkolwiekszerszejakcjiwsprawie
polskiej,cowumysłach,uważającychtenstanrzeczyzaniezmienny,
równałosięcałkowitejbeznadziejności.
