Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bezpośredniekorzyści,iżechciałbym,ażebynasznaródpodobne
rodzajepostępowanianaśladował.Tujużidzieozwykłąlogikę.
Wskazującfałsze,jakimilubimysiępocieszaćwnaszymsmutnym
położeniu,wspomniałem,żewiarołomnaiposiłkującasięgwałtami
politykaPruswcaleNiemcomnazłeniewyszła,żezatemzłudnąjest
nadzieja,iżzbrodniedziejowePrusnaNiemcachsiępomszczą.Stąd
wyciągniętowniosek,żejestemwielbicielemgwałtówiwiarołomstwa.
Robitowrażenie,jakbyśmysięznajdowalijeszczewtymwczesnym
stadiumrozwojumoralnego,kiedypotrzebnesąbajkizzakończeniem
pouczającym,żecnotazawszespotykanagrodę,aniecnotakarę.
Możnaprzecieżuznaćfakt,żewstosunkachmiędzynarodaminie
masłusznościikrzywdy,żejesttylkosiłaisłabość,żeNiemcydobrze
wyszłynagwałtachiwiarołomstwiePrus-ajednocześnie,nawołując
swespołeczeństwodosilnejistanowczejpolitykinarodowegointeresu,
niezalecaćmuanibrutalnychgwałtów,aniwiarołomstwa(lub
oszustwa),którewczłowiekuprawdziwiecywilizowanymimoralnie
rozwiniętymgłębokiwstrętbudzićmuszą.
Pomimotakwyraźnychdowodówniezrozumieniaprzezwieluludzi
niektórychustępówksiążki,nieuważamzastosownenicwniej
obecniezmieniać,aniuzupełniać.Jestempewien,żemożnabytemyśli
lepiejwypowiedzieć;sammożedziśniejednąbyminaczejwyraził-ale
wtejpostaci,wjakiejzostałypodane,sąwyrażonejasno,ikażdy,kto
sięzechceniecozastanowićdobrzejezrozumie.
Mamtoprzekonanie,żeMyślimoje,takźleprzeważnie
zrozumianeprzezludzipiszących,owieleżywszyodgłosigłębsze
zrozumienieznajdująwświecieludzidziałających,żyjącychżyciem
praktycznym.Cizdająsobiesprawęztego,czymjestczynijakie
sąpsychologicznewarunkiczynu,irozumiejącałąnicośćmędrkowań,
zrodzonychzpapieruikończącychswójżywotnapapierze.
Odczuwająonidośćczęstotenantagonizm,jakisięwytwarzamiędzy
literaturąażyciemwskutektego,żeci,copiszą,dalekoprzeważnie
stojąodżycia,jegopotrzeb,interesów,odjegonakazów.Pochlebiam
sobie,żewtymantagonizmiemojeMyślistojąpostronieżycia.
R.Dmowski
Kraków,19marca1904r.
