Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
anachronicznie–pogląd,iżchorobapsychicznajestwynikiemnnie-
bezpiecznychigraszekwolności”,zostałjasnookreślony.
OdpoczątkuXIXwiekupsychiatriastopniowoodchodziłaod
mówieniaoobłędziewkategoriachwyboru,winyczyodpowie-
dzialności,zastępującjeterminembliższymnaukowemuwidzeniu
świata,jakimbyłnmechanizm”.Odtegoczasupytanowięc:Jaki
mechanizmdoprowadziłdopowstaniachorobypsychicznej?Odpo-
wiedziposzukiwanozaśwdysfunkcjachciałabądźpsychiki,zrzadka
zaglądającrównieżdospołecznychźródełchoroby.Podobnasytua-
cjamiałamiejscenaziemiachpolskich,choćobłędwkroczyłtudo
kulturynaukowejzpewnymopóźnieniemwstosunkudopsychia-
triieuropejskiej.IstotnącezurąsątulatasześćdziesiąteXIXwieku,
kiedyutworzonounaspierwsząkatedrępsychiatrii(wroku1862,
wSzkoleGłównejWarszawskiej)6.Wtedyteżpowstałowielepod-
ręcznikówakademickichpoświęconychchorobomumysłowym,
atakżeoddzielonowiększośćklinikneurologicznychodpsychia-
trycznych.Wrodzimejmedycynierozpocząłsięwtensposóbpro-
cesumiejscawianiapatomechanizmuchoróbpsychicznychwsfe-
rzebiopsychospołecznej.Równocześniefilozoficznerozpatrywanie
obłędubiegłoinnymtorem.Wtymczasiebowiemrozważanianad
pochodzeniemchoróbpsychicznychprowadziłfilozofHenrykStru-
ve(1840–1911),któryswojespostrzeżenianatentematzamieścił,
przedewszystkim,wdzieleOistnieniuduszyijejudzialewchorobach
umysłowych(1867).Teksttenwywołałprawdziwąburzęwówczes-
nymśrodowiskunaukowym.StanowiskoStruvegomogłobudzić
kontrowersję,gdyżzjednejstronybyłouwikłanewsystemmoralny,
wktórympochodzeniechoróbpsychicznychodnoszonowprostdo
duszy,jejwinyiwolności,zdrugiejstronystanowiłozaśnieśmiałą
próbękonceptualizacji,azatemiobiektywizacjietiologiiobłędu,
wktórązaangażowanymiałbyćpodmiot.Możnapowiedziećwwiel-
kimskrócie,żewyeksplikowanyzostajetustarypogląd,iżmamy
6
Por.T.Nasierowski,RyshistoriipsychiatriiwPolsce.W:E.Shorter,Historia
psychiatrii.OdzakładudlaobłąkanychpoeręProzacu.Tłum.P
.Turski.Wydawnictwa
SzkolneiPedagogiczne,Warszawa2005.
9
