Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Poznajswójteleskop
obiektywuipodzieljąprzezogniskowąokularu
(zwyklenapisanąnajegoboku).
Sprawdź,czyobieliczbysąwtychsamych
jednostkach.Obecniewiększośćokularówpodaje
swojąogniskowąwmilimetrach,więcnależyrów-
nieżznaleźćogniskowąobiektywuwmilimetrach.
Naprzykładdlateleskopu,któregoobiektyw
maogniskową1metra(100cm,czyli1000mm),
okularoogniskowej20mmdajemoc1000÷20,
czyli50×(moc50).Okularoogniskowej10mm
dajepowiększenie100×.Przytychobliczeniachnie
należymylićogniskowejzaperturą!
M
≈60×A(Awcalach)
max≈2,5×A(Awmm)
Maksymalneużytecznepowiększenietoefekt
rozdzielczościteleskopu.Obraztworzonyprzez
głównąsoczewkęlublustroteleskopunigdynie
jestdoskonały,zatemistniejegranica,doktórej
możnagopowiększyćizobaczyćcośnowego.
Patrzenieprzezteleskopwbardzodużympowięk-
szeniuniepomoże,taksamojakoglądaniefoto-
grafiiwgazecieprzezlupęniepozwolidostrzec
więcejszczegółów.(Zdjęciewgazecieskładasię
zmałychkropek;szkłopowiększającepoprostu
pokazujetesamekropkiwwiększympowiększe-
niu).Poosiągnięciugranicyrozdzielczościorygi-
nalnegoobrazudalszepowiększanieniedajejuż
więcejszczegółów.Oczywiścienawetwwypad-
kuwiększegoteleskopuniestabilnośćniebaograni-
czaużytecznepowiększeniedookoło400×.
L
okularu<7×f
Najdłuższyużytecznyokular:okularyomałejmocy
(dłuższe)zbierająświatłozwiększegoobszaru
nieba.Imniższamoc,tymszerszyjestkrągświatła
wychodzącyzokularu:nźrenicawyjściowa”.Jed-
nakszerokośćźrenicytwojegookawynosiokoło
7mm(zwiekiemmaleje).Jeślichcemywykorzy-
staćpełnąaperturęteleskopu,toźrenicawyjściowa
szerszaniżźrenicanaszegookajestniepotrzebna.
Dlategonajdłuższyużytecznyokulartośrednica
źrenicyoka(czyli7mm)pomnożonaprzezliczbę
przysłony(f)teleskopu.
Mogąoczywiścieistniećpowody,dlaktórych
wartozastosowaćjeszczeniższąmoc,naprzykład
abywprowadzićwiększączęśćdużejmgławicy
wpolewidzenia.JednakwDobsonie(lubjakimkol-
wiekinnymreflektorze),jeślimocjestzbytniska,
cieńlustrawtórnegostajesięwidocznyjakoniewy-
raźnaplamanaśrodkupolawidzenia.
Liczbaprzysłonyf
f=L
teleskopu/A
Liczbyprzysłonydlarefraktorówsązazwyczajduże,
odf/12dof/16.Refraktorykatadioptrycznemają
zwykleliczbęprzysłonyodf/8dof/12.Newtony,
wtymDobsony,majązwykleniskieliczbyprzy-
słonyodf/4dof/7.
NiskaliczbaprzysłonywteleskopachDobsona
toogólniedobracecha,którapozwalanaosiągnięcie
dużejaperturywstosunkowoniewielkiejobudowie
iułatwiauzyskaniepięknychwidokówrozproszo-
nychobiektówgłębokiegonieba.Jednakteleskopy
oniskiejliczbieprzysłonymająznaczniewięk-
szeproblemyzezniekształceniamipolazwanymi
komą,którezmieniajągwiazdyznajdującesiębli-
skokrawędzipolazostrychpunktówwrozmazane
kształtynv”.Ponadtogdyliczbaprzysłonyjestmała,
potrzebnyjestdroższyokularokrótszejogniskowej,
abyuzyskaćwysokiepowiększeniadoobserwacji
planetlubgwiazdpodwójnych.Istniejeteżgranica
najdłuższegoużytecznegookularu(minimalneuży-
tecznepowiększenie)dlateleskopówomałejliczbie
przysłony.
Polewidzenia
V=V
A/M
PolewidzeniaVmówi,jakszerokiobszarnieba
możnazobaczyćwokularze.Gdyprzyłożymydo
okatypowy,niedrogiokular,polewidzeniawynosi
około500(polepozorne).Ponieważwidokprzez
teleskopjestpowiększony,częśćnieba,którąfak-
tyczniemożnazobaczyćwtymokularze,jestrówna
polupozornemupodzielonemuprzezpowiększenie.
Zatemtypowyokularomałejmocy,około35×lub
40×,pokazujeokoło80!nieba;podobnyokular
ośredniejmocy(75×)dajewidok40!,podczasgdy
okularodużejmocy(150×)powinienpokazać20!.
Sątowartości,któreprzyjęliśmywtejksiążcedla
naszychkręgówwidokówzteleskopówmałej,śred-
niejidużejmocy.
Obecniewiększośćokularówdołączanychdo
teleskopówmapolewidzeniaokoło500.Alenawet
niektóreniedrogieokularymająpolewidzeniado
700,aspecjalne(drogie)konstrukcjedająpole
widzeniado1000.
Trzydzieścilattemubardziejpowszechnebyły
polapozorneokoło400.Dlategojeślimaszstar-
szyokular,zobaczyszmniejniebaniżto,cotutaj
