Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
matwieluaspektówprocesówhistorycznych,wpływającychnadziejenietylkoMa-
zowsza,np.owjakimstopniuodmiennewarunkigeograficznedeterminowałyrozwój
społeczeństwwewczesnymśredniowieczuiczyniedopuszczeniedorządówszer-
szychgrupmożnowładztwaskutkująceopóźnieniemreformustrojujestwynikiem
obiektywnychuwarunkowańpolitycznych,czydecydującywpływmiałnatoczyn-
niksubiektywny(np.charakterrządzącegoksięcia).Trzebateżpodjąćpróbęodpo-
wiedzinapytanie,jakoddziaływałyidee(np.misjichrystianizacyjnej,wzrostucywi-
lizacyjnego,zjednoczeniamonarchiipiastowskiej)integrowałyczyoddalałyod
siebieMazowszeiMałopolskę?
TematykaprocesówzachodzącychnaMazowszuiwMałopolscewokresieśre-
dniowiecza(wdziedzinieorganizacjiustrojowej,kontaktówpolitycznychczyrozwo-
juosadniczego)doczekałasięolbrzymiejliteratury.Wszystkiekwestieztymzwiąza-
neniemogąbyćrozważanewoderwaniuodówczesnejsytuacjipolitycznejigospo-
darczejnapozostałychziemiachpolskich.Niesposóbwyliczyćwszystkichwarto-
ściowychprac,prezentującychzarównostarszeustalenia,jakinajnowszeosiągnięcia
współczesnejmediewistyki,zajmującejsiętymzagadnieniem.Zostanąoneprzywo-
łanewdalszejczęścidociekań.Wartojednakzasygnalizowaćgłówniekierunkipo-
dejmowanychbadań.
Pierwszymkrokiemjestokreśleniezasięguterytorialnegobadanegoobszaru,co
byłoprzedmiotemrozważańidyskusjihistoryków
18
,podobniejakkwestiepograni-
czanietylkomazowieckiego
19
.Weryfikacjipoglądównatematchoćbygenezy
wspomnianegoseparatyzmuniewątpliwiesłużyanalizazagadnieńosadniczychoraz
początkówośrodkówosadniczychipolitycznychMazowsza.Punktemwyjściatej
analizymusząbyćustaleniaarcheologów,którychnoweodkryciaczęściowozmie-
niajądotądistniejącywliteraturzeprzedmiotuobrazśredniowiecznegoosadnictwa,
np.ewaluowałostanowiskoarcheologówwsprawieroliPłockanaprzełomieXiXI
wieku
20
.
111111
18
Np.A.Gieysztor,Z.Herbst,K.Dziewoński,Mazowszenazwaitreśćpojęciawciągudziejów,
[wo]1962.Rokziemimazowieckiej,red.A.Gieysztoriin.,Płock1962,s.64-75;H.Łowmiański,
PoczątkiPolski.ZDziejówSłowianwpierwszymtysiącleciunaszejery,t.2,Warszawa1963,t.5,
Warszawa1973;M.Krzesiński,ŚredniowiecznagranicaMazowszaiMałopolskinatereniewojewódz-
twaradomskiego.Jejtopografiaigeneza,„StudiaSandomierskie”,6,1990-96,s.497-517;G.Myśliw-
ski,Człowiekśredniowieczawobecczasuiprzestrzeni(MazowszeodXIIdopołowyXVIw.),Warsza-
wa1999,s.25-40;E.Kowalczyk,Dziejegranicymazowiecko-krzyżackiej(międzyDrwęcąaPisą),
Warszawa2003;A.Gieysztor,Trzystulecianajdawniejszego...,s.109-160
19
Np.J.Rajman,Inconfinioterre”.Definicjeimetodologiczneaspektybadańnadśredniowiecznym
pograniczem,KH,109,2002;idem,Pogranicześląsko-małopolskiewśredniowieczu,Kraków1998;
A.Janeczek,Międzysobą.PolacyiRusininawspólnympograniczuwXIV-XVw.,[wo]Międzyso-
bą.Szkicehistorycznepolsko-ukraińskie,red.T.Chynczewska-Hennel,N.Jakowenko,Lublin
2000,s.37-38
20
Np.W.Szafrański,Początkiirozwójgroduiośrodkamiejskiegodo1138r.,[wo]DziejePłocka,red.
A.Gieysztor,Płock1973,s.18-73;idem,PłockjednaznajdawniejszychstolicPolski,[wo]Szkice
znajdawniejszejprzeszłościMazowsza,red.W.Hensel,Wrocław1968,s.138-148;A.Gołemb-
nik,PoczątkiPłockamityirzeczywistość,„SlaviaAntiqua”,40,1999,s.69-95;idem,Rozwój
przestrzennywczesnredniowiecznegoPłockagród,osada,miasto,[wo]Wczesnredniowieczny
Płock,red.A.Gołembnik,Warszawa2002,s.7-66
10