Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StaryOrfeuszMiłosza,którypośmierciżonyposzukujesposobu,byprze-
kroczyćdoświadczeniekresu,towciążArcypoetazdolnyprzeniknąćtajemnice
bytu,choćtoStaryPoeta,awiedza,jakąmożeposiąść,okazaćsięmusitakże
gorzkąsamowiedzą:
Nieumiejącypłakać,płakałnadutratą
Ludzkichnadzieinazmartwychpowstanie
Boterazbyłjakkażdyśmiertelny
Jegoliramilczałaiśniłbezobrony.
Wiedział,żemusiwierzyćinieumiałwierzyć
28
.
Źródłemkulturyokazujesięwięcprzedewszystkimzmaganieztraumatycz-
nymwymiaremegzystencji,znieuchronnąśmiertelnościąiposzukiwaniem
wymiarumożliwej,jednakniesprawdzalnejnieśmiertelności.
Pociecha,jakądajewizjanieśmiertelnościdarowanejczłowiekowipo
śmierci,wymaganiewzruszonejwiary–ijestnajprawdziwszymbłogosławień-
stwem.Zwątpienie,niepewność,wahaniezmuszadoaktywnegooporuwobec
wyroku,doposzukiwaniametodobronyprzedgorzkąświadomościąskazania
nanieistnienie.ZygmuntBauman,przedstawiającwizjeśmierciinieśmiertel-
nościfunkcjonującewewspółczesnejkulturze,wskazywał,iżwidocznaróżnica
(jednazwielu)międzymodernizmemapostmodernizmempoleganatym,że
pierwszydekonstruowałśmierć,drugiwciążdekonstruujenieśmiertelność.
Baumanprzekonywał,analizującjednozopowiadańBorgesa,zatytułowane
Nieśmiertelny:
Prawdziwienieśmiertelniniemogąbyćświadomitego,żeniesąśmiertelni.Głównie
ztegopowoduwymykająsięnaszejwyobraźni[…].Ichdoświadczenia(jeślimoglicze-
gośdoświadczać)niemożnaprzekazaćwnaszymjęzyku,którysamprzecieżpowstał
zprzeczuciaskończonościizdołałsięjużprzystosować,bysłużyćskończonemudo-
świadczeniu.[…]Codoludziśmiertelnychsąoniświadomitego,żeniesąnieśmiertelni,
towłaśnienadajemiaręczasowi,wypełniakażdąchwilęobawąinadajejejwartość,
przekształcabytwczyn,aegzystencjęwcelizadanie
29
.
Tezaośmiertelnychkorzeniachnieśmiertelnościkulturytowistocieteza
onadrzędnejprzyczynieludzkiegodziałania,by–mówiąckolokwialnie–"zdą-
żyćprzedśmiercią”,dokonaćnieśmiertelnegodziełaitymsamym"oszukać
śmierć”.
SamBorgeswswoimopowiadaniuorozpaczliwieposzukiwanej,pochop-
nieprzyjętejnieśmiertelności,poświęconejwrezultacienapróbyodnalezienia
___
___
___
___
___
___
28
CzesławMiłosz,OrfeusziEurydyka.Kraków2002,s.10.
29
ZygmuntBauman,Śmierćinieśmiertelność.Owielościstrategiiżycia.Tłum.NorbertLe-
śniewski.Warszawa1998,s.43.DalejBaumanprzekonuje:"Absolutmożemysobiewyobrazić
jedyniejakozaprzeczenielokalnościiczasowości,któreznamy–ajeślizabiegamyoto,coabso-
lutne,todlategotylko,żepragniemyuwolnićsięodlokalnościiczasowościnaszegopołożenia”.
17
