Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
90
AndrzejKorytko
Podsumowanie
Reasumując,kolokwiumsenatorsko-poselskieinabsentiaPrincipisbyło
wyrazemsprzeciwuwobecpolitykikrólewskiej.Mimozdecydowanejinicja-
tywyposelskiejobydwastanysejmującedojrzałydotejformyobradina-
wetnajbliżsiwspółpracownicykrólaniemieliwłaściwiewyjścia.Sytuacja
pomiesiącuobradbyłajużnatylenapiętaigroziłarozejściemsięsejmubez
uchwał,żesenatorowiebezwiększegoproblemuzgodzilisięnakolokwium.
Tymbardziejżeiwśródsenatorówznalazłasięlicznagrupaprzeciwników
wojennychplanówkrólewskich.Sejmw1646r.byłforum,naktórymobydwa
stanysejmujące,mimolicznychprzecieżrozbieżnościipolitycznychoczeki-
wań,przemówiłyzasadniczowspólnymgłosem.Gdyweźmiemypoduwagę
wynikkolokwium,samazgodawładcynatakąformęobradbyłapolityczną
porażkąWładysławaIV57.Choćzdrugiejstrony,jaksłuszniezauważyłEdward
Opaliński,kolokwiumnrozładowałonapięciepolityczne”58iniedoprowadziło
doeskalacjikonfliktu.Samsejmzakończyłsiępomyślizwolennikówpokoju,
uchwalonoodpowiedniekonstytucje59,aministrowie,przedewszystkimkoron-
ni,oskarżaniprzezposłówodziałanianiezgodnezprawem,wyszlizdebaty
obronnąręką.
WładysławIVWaza,snującplanywojnyzTurcją,nietylkowprzekonaniu
ichprzeciwników,nnaruszyłpoczucielegalizmunarodu,naraziłnaszwankauto-
rytetkrólewski,zwiększyłnieufnośćspołeczeństwawobecwszelkichzamierzeń
dworu.Przegrał,choćmimoporażkinasejmie1646r.nigdyniewyrzekłsię
swychzamierzeń”-słusznieskonstatowałHenrykWisner60.Szlacheckabrać,
mówiącawkluczowymokresiejednymgłosem,obnażyłaprzytymsłabośćpoli-
tykikrólewskiej.PrzedostatnisejmzapanowaniadrugiegoWazyniewypromo-
wałjednakzwycięzców,byłmomentemkulminacyjnym,wktórymrozeszłysię
drogipolityczneioczekiwaniakrólaorazszlachty.
57
W.KaczorowskiwiązałkrólewskązgodęnakolokwiumzniedyspozycjązdrowotnąWładysła-
waIV
.Zob.idem,UdziałkrólawstanowieniuprawanasejmachRzeczypospolitejodkońca
XVw.dopierwszejpołowyXVIIw.(W500.rocznicęuchwaleniakonstytucji»Nihilnovi«),[wi]
Historiaprawawsłużbiesprawiedliwości.MateriałyzIOpolskiegoColloquiumPrawno-Hi-
storycznego,red.P.Sadowski,A.Szymański,Opole2006,s.23.
58
E.Opaliński,Sejmsrebrnegowieku1587-1652.Międzygłosowaniemwiększościowymalibe-
rumveto,Warszawa2001,s.156.
59
KonstytucjaOzaciągunowegowoyska,yrozpuszczeniuiegowKoronie,yW.X.Lit.(Volumina
Legum(dalejiVL),wyd.J.Ohryzko,t.4,Petersburg1860,s.43-44)byłakolejnąporażkąWła-
dysławaIV
.NawetkanclerzA.S.Radziwiłłdziwiłsię,żenkrólzgodziłsięnatakostrąprzeciw
sobiekonstytucję”,A.S.Radziwiłł,op.cit.,t.2,s.549.Królprzyznał,żeorganizowałzaciągi,
żełamałprawo,alentenzaciągwoyskaoptimaintentione,ysolosecuritatisReipublicaeintuitu
[wnajlepszejwierzeizmyśląobezpieczeństwieRzeczypospolitej]uczynili”:VL,t.4,s.43.
60
H.Wisner,Litwaiplanywojnypolsko-tureckiejWładysławaIV
.Rok1646,nKwartalnikHisto-
ryczny”1978,r.85,z.2,s.268.
