Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NamiestnikKrólestwaPolskiego1815-1874.Modelprawnyapraktykaustrojowopolityczna
nieniazprzybliżaniemczytelnikowipsychologiczno-politycznejosobowościkolejnychnamiest-
ników,rozstrzygającejwkrytycznychchwilach.Znaczenietejostatniejsprawystajeprzednami
wcałejokazałości,gdyczytamy
,nżegdybynamiestnikiem(ł)byłktośpokrojufeldmarszałkaI.Pa-
skiewicza,sytuacjaponieskutecznieprzeprowadzonejbrancemogłabyzostaćszybkoopanowana”
.
Passustenprzywodzinamyśldośćudanąnbrankę”gen.WojciechaJaruzelskiegoz12/13
grudnia1981r
.iprzypominanam,żenhistoriasiępowtarza”
,coiruszewokującwpolskich
dziejachnapięciemiędzypodjęciemkolaboracjiapostawamiinsurekcyjnymi,jakieodnajdziemy
wprzypomnieniuntargowickiejkoncepcji”TeodoraBergazZygmuntemWielopolskim,ewentu-
alnieAdamemRzewuskimwkostiumienrusofilskiegoZbawcyOjczyzny”
.Wnacechowanejpo-
wściągliwościąiunikającejemocjonalnejsubiektywnościmonografiinieznajdziemytegorodzaju
określeń,gdyżdoświadczonybadaczstarannieunikasugerującychideologiczneuprzedzenia
zwrotów,próbujączamiasttegouwypuklićpodstawowyleitmotivksiążki,akcentującyznaczenie
RozstrzygającejChwili,sprawdzającejteoretycznyschematorganizującyfunkcjonowaniewładzy,
jejzachowanie,gdynadchodzinmoment,wktórymkażdyzodtworzonychmodelinamiestnictwa
stawałprzedustrojowopolitycznąpróbą,którejsensembyławeryfikacjawartościtychrozwiązań.
Dopieropomyślneprzejścietakiegotestumogłobypozwolićnanabraniepewnejtrwałościprzez
określonymodelnamiestnictwa”
.
WprzypadkuKrólestwaPolskiegotrudnomówićozdaniutegorodzajuegzaminu,comożna
tłumaczyćnieobecnościąnwłaściwegoczłowiekawewłaściwymmiejscuiczasie”
.Takiwnio-
seknasuwasiępoprzeczytaniu,żeIwanPaskiewicznbyłwstanieprzeciwstawićsiętendencji
dounifikacjiKrólestwazCesarstwem”
,cowynikałozncichegoprzyzwoleniawładcy”
.Następnie
przychodząlata60.XIXw.iokazujesię,żendzierżącyurządnamiestnika”książęM.Gorczakow
nniebyłwstaniesprostaćsytuacjikryzysowej(ł)Zpewnościąinaczejrzeczybysięmiały,gdyby
urządnamiestnikapełniłktośtakijakfeldmarszałekI.Paskiewicz,boniepozwoliłbyrozwinąć
naszersząskalędziałalnościniepodległościowemupodziemiu”
.Przypominasię,żenkryzysjest
rezultatem”uprzednichzaniedbańniepewnegorządcy,mającegoproblemyzpodejmowaniem
odpowiednichdecyzjiwtedy,kiedytrzebatorobić,cobyłoprzypadłościąM.Gorczakowa,który
nnieposiadałwtakimstopniusztukisprawowaniawładzyjakfeldmarszałekI.Paskiewicz”
.
Autorpokazuje,żezdobywcaWarszawyjakoNamiestnikzachowywałsięinaczejniżwielki
książęKonstanty,którypodczasNocyListopadowejnjedyniepowtarzałiJenemelederien”
,czego
trudnonieuznaćzawerbalnyprzejawniemocy,byćmożegalwanizowanejprzezdługotrwałe
obcowaniezPolakami.JednymznichbyłgenerałJanKrukowiecki,którywsierpniu1831r
.
nosiągnął(ł)pozycjęzbliżonądowielkiegoksięciaKonstantegosprzednocylistopadowej”
,
poczym,nmimoże”byłnzwolennikiemrozpoczęcianegocjacji”zI.Paskiewiczem,nnietylko
dopuścił(ł)dogłosowania,aleipoddałsięzdaniuwiększościczłonkówrządu”
.Ten,któryza-
pewnepostąpiłbyinaczej,czylimargrabiaA.Wielopolski,teżzostałkrytycznieocenionyprzez
L.Mażewskiegozato,żentrzymającsięswojejkoncepcjirozwiązaniasprawychłopskiej(ł)
paradoksalniedziałałnarzeczniepodległościowegopodziemia”
.
10
