Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
WitoldSokała
politykipaństw–możliwośćjejrealizacjiwstosunkachzewnętrznychzależycorazbardziejod
miękkichskładnikówpotęgi”
4.
Zgodniezestanowiskiem,powszechnieprzyjętymdziśwpolitologii,samtermin
„bezpieczeństwo”rozumiesiębardzoszeroko:nietylkojakoochronęprzed„klasycz-
nym”zagrożeniempolityczno-militarnym,przedjawnąizorganizowanąprzemocą–
aleraczejjakokomplekswarunkówmożliwienieskrępowanego,optymalnegorozwoju
ekonomicznego,cywilizacyjnegoikulturowego.Pełnywykładtakiegostanowiska
przyniosłym.in.praceMichaelaRennera
5,który–wśladzawcześniejszymipublika-
cjamiWorldwatchInstitute
6–rozwinąłkoncepcję„bezpieczeństwaoludzkimobli-
czu”:uwzględniającegointeresynietylkopaństw,alegrupspołecznychijednostek.
Tymtropempodążadziśtakżewielupolskichautorów
7.
Nieulegajużdziśwątpliwości,żemamydoczynieniazpowolną(acznieubłaganą)
modyfikacjąrolipaństwajakopodmiotupolitykibezpieczeństwa.Kierunekitempo
ewolucjiwspółwyznaczakonglomeratczynników,określanyczęstomodnymsłowem
wytrychem:„globalizacja”.
Terminowitemuzwykłosięprzypisywaćbardzoróżneznaczenia–począwszyod
tyleżprzewrotnego,couproszczonegoujęciaBarbera(„makdonaldyzacjaświata”)
8,
poprzezanalizy,kładącenacisknaekonomicznyrodowódiwymiarprocesu
9(zreguły
absolutyzującerolękorporacjitransnarodowych)–jednymzcharakterystycznych
przykładówniechbędąturozważaniaHansa-PeteraMartinaiHaraldaSchumanna
10,
po–najbardziejdlanasinteresujące–rozbudowanedefinicjepolitologiczne
11.Stresz-
czającteostatnie,można(napotrzebyniniejszychrozważań)najprościejokreślićglo-
balizacjęjakonieodwracalnyproces„kurczeniasięczasuiprzestrzeni”wpolityce
iwgospodarce
12.
4Cyt.za:B.Balcerowicz,Pokójinie-pokój.NaproguXXIwieku,Warszawa2002,s.48.
5Zob.M.Renner,FightingforSurvival.EnvironmentalDecline,SocialConflictandtheNewAgeof
Insecurity,NewYork,London1996.
6Np.L.Brown,RedefiningNationalSecurity,NewYork1977.
7Np.J.Świniarski–zam.in.J.KukułkąiW.Reismanem–piszewinteresującymnaskontekście
otriadziekomponentów,stanowiącychfilarywspółczesnegobezpieczeństwanapoziomiepaństwowo-naro-
dowymimiędzynarodowym:Wolność–Prawo–Dobrobyt.Zob.J.Świniarski,Onaturzebezpieczeństwa.
Prolegomenadozagadnieńogólnych,Warszawa–Pruszków1997.Przegląddefinicjiterminu„bezpieczeń-
stwo”m.in.[w:]W.Fehler,jw.,s.10–16;R.Zięba,Kategoriabezpieczeństwawnauceostosunkachmiędzy-
narodowych[w:]D.B.Bobrow,E.Haliżak,R.Zięba(red.),Bezpieczeństwonarodoweimiędzynarodowe
uschyłkuXXwieku,Warszawa1997.Szerzejnatentemattakże:A.D.Rotfeld(red.),Międzynarodoweczynni-
kibezpieczeństwaPolski,Warszawa1986orazW.Malendowski,hasło:bezpieczeństwo[w:]Cz.Mojsiewicz
(red.),Leksykonwspółczesnychmiędzynarodowychstosunkówpolitycznych,Wrocław2000,s.43–45.
8B.Barber,DżihadkontraMcŚwiat,Warszawa2000.
9Np.J.Stiglitz,GlobalizationandItsDiscontents,NewYork2002;J.A.Scholte,GlobalTradeand
Finance[w:]J.Baylis,S.Smith,TheGlobalizationofWorldPolitics,AnIntroductiontoInternationalRe-
lations,Oxford–NewYork1997;J.Stopford,S.Strange,J.Henley,RivalStates,RivalFirms:Competition
forWorldMarketShares,CambridgeUniversityPress,NewYork1991.Zob.takżenp.[w:]E.Cziomer,
L.Zyblikiewicz,Zaryswspółczesnychstosunkówmiędzynarodowych,Warszawa–Kraków2001,s.185–188
–oraztekstyzawarte[w:]S.Miklaszewski(red.),Transformacja,Integracja,Globalizacja,Kraków2003.
10H.-P.Martin,H.Schumann,Pułapkaglobalizacji.Ataknademokracjęidobrobyt,Wrocław1999.
11Przeglądianalizętegotypudefinicjiprezentujem.in.B.Balcerowicz,Pokójinie-pokój...,dz.cyt.,
s.90in.orazZ.Bauman,Globalizacja,Warszawa2000,s.5in.Interesującerozważaniawtymzakresie
zawieratakżenajnowszaksiążkaJ.Staniszkis,Władzaglobalizacji,Warszawa2003–orazartykułR.Kuź-
niara,Globalizacja,geopolitykaipolitykazagraniczna,„SprawyMiędzynarodowe”styczeń–marzec2000.
12WśladzasformułowaniempojawiającymsięwtymkontekściewpublikacjachUNDP(„shrinking
time,shrinkingspace,disappearingborders”[w:]HumanDevelopmentReport1999,s.29–31).
