Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MorderstwapopełnianenaŻydachwpierwszychlatachpowojnie
81
Podobnierzeczsięmazkilkomainnymiakcjaminiepodległościowego
podziemia,októrychhistorycyznaleźliinformacjedopierowostatnichlatach.
WKaniachnaLubelszczyźnieoddziałpartyzanckiNSZnSzarego”(kpt.Mieczy-
sławPazderski)rozstrzelał24kwietnia1945r.pięciużołnierzywojskapolskie-
gopochodzeniażydowskiego.WLeżajskunatomiastwnocyz18na19lutego
1945r.połączoneoddziałyNSZiNOW(NarodowejOrganizacjiWojskowej)pod
dowództwemJózefaZadzierskiegonWołyniaka”zabiłydwóchfunkcjonariuszy
NKWD,żołnierzaWPindziewięćosóbnarodowościżydowskiejpodejrzanych
owspółpracęzNKWD”24.Prawdopodobnietakżezabójstwo12sierpnia1945r.
trójkiŻydów(czwartąosobęraniono)wSanokubyłodziełemczłonkówoddziału
nŻubryda”25.Więcejpotwierdzonychźródłamiarchiwalnymiinformacjiomaso-
wychzabójstwachŻydówprzezoddziałyNSZdotychczasnieodnaleziono.
WsprawozdaniuCKŻP26dlaMAPz13stycznia1946r.wspomniano,że
nadaldochodzidonapadówimordównaŻydach,dodano:
WtymczasiezginęłozrąkbandytówNSZ-u38Żydówikilkurannych.Byływypadki,że
bandycizmasakrowaliiobrabowaliŻydówinakazaliimwprzeciągu24godzinopuścićmiejsce
zamieszkania.
WjednymwypadkupozamordowaniuŻydówpewnaczęśćmieszkańców
obrabowałaichmieszkania.
Ludnośćżydowskanadalsiężalinanastrojeantysemickiezestronypewnejczęścispołeczeń-
stwapolskiego.Temordyinapadybardzoniepokojąludnośćżydowską,wzrastająnastrojepaniczne
iemigracyjne.
Wwieluwypadkachfaktprzynależnościmordercówdoantykomunistycznej
organizacjimiałdlaopiniiżydowskiejdrugorzędneznaczenie,oddziaływałnanią
główniesamfaktmorduzpolskichrąk.Dotyczytom.in.przypadkuAntoniego
Kosmaczewskiego,którywrazzZygmuntemSkrodzkimzamordowaliwSłuczu
latem1941r.DoręDorogojorazwtejsamejwsiwstyczniu1945r.jejbrata
iojca27.WczasiedochodzeniaKosmaczewskizeznał,żesłyszałodznajomych,że
24Atlasś,s.136,182.
25AAN,MAP,sygn.786,k.17-21,SprawozdanienaczelnikaWydziałuSpołeczno-Polityczne-
goMAPF.StolińskiegodlaMBPpt.Występkiprzeciwkoludnościżydowskiejprzewidzianewart.
154,164i240KodeksuKarnego.Kpt.AntoniŻubrydnZuch”dowodziłSamodzielnymBatalionem
OperacyjnympodporządkowanymOkręgowiKrakowskiemuNSZ,Atlasś,s.180-autorzyAtla-
sunienotujątegowydarzenia.JakpodajeRyszardŚmietanka-Kruszelnicki(Podziemiepoakow-
skienaKielecczyźniewlatach1945-1948,IPN,Kraków2002,s.255)mordunaŻydachdopuścił
siętakżeoddziałNSZdowodzonyprzezkpt.WładysławaKołacińskiegonŻbika”,wPrzedborzu
wmaju1945zabitosiedembądźosiemosób.WedługKołacińskiegobylitofunkcjonariuszesłużby
bezpieczeństwa.WAtlasieśKruszelnickinieodnotowujetegowydarzenia.
26AAN,MAP,sygn.786,DepartamentPolityczny,WydziałNarodowy,Sprawozdaniezaokres
od1X45do1I46,k.30-35.
27OkolicznościśmierciDoryDorogojanalizowałembardzoszczegółowowartykulePogromy
imordyludnościżydowskiejwŁomżyńskieminaBiałostocczyźnielatem1941roku,[w:]WokółJe-
