Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławMiklaszewski
19
1.2.Naturaiprzyczynykryzysu2007–2008
Okresniemaldwóchlat,któryupłynąłodwybuchukryzysumożnauznaćza
dostateczniedługidlasformułowaniawstępnychocen,leczwydajesiębyćza
krótkimnapogłębionąiwielostronnąanalizęprzyczynikonsekwencjidlago-
spodarkiświatowejjakocałościorazposzczególnychjejsegmentówregional-
nych(wtymwramachUniiEuropejskiej).Częśćekonomistówwswoichroz-
ważaniachwyraźniewskazujenaznaczącepodobieństwamiędzykryzysem
japońskimlatdziewięćdziesiątychikryzysemogólnoświatowym2008r.
Otóżproblemy,przedktórymistanęłagospodarkajapońskawlatach1991-
1999byłyskutkiemnbańkispekulacyjnej”narynkupapierówwartościowych
irynkunieruchomości.Wlatach1985-1989przeciętnacenaakcjinagiełdzie
tokijskiejpotroiłaswojąwartość,podobniewzrosłycenynieruchomości
1.Od
tegoczasuobserwowanospadekwartościnaobydwurynkachi,przykładowo,
podkoniec2001r.indeksnarynkupapierówwartościowychbyłciągleniższy
niżnapoczątkulatosiemdziesiątych.Wieluanalitykówuważało,żetworzenie
iupadekgospodarkinbańkimydlanej”byłokonsekwencjąbłędnejpolitykima-
kroekonomicznej,ztymżesamozałamanieprzypisujesiędecyzjompolitycz-
nym.DługotrwałyokresprosperitypoIIwojnieświatowejutrwaliłprzeświad-
czeniezarównowśródpolityków,jakibiznesmenów,żestantakibędzietrwał
nieprzerwanie,atymczasemtesamerozwiązania,któredoprowadziłydowielo-
letniegoboomugospodarczegowywołałyrecesję.Zagłównąprzyczynębraku
przejrzystościdziałańwczasiedekoniunkturybyłaniechęćdoujawnianiazłych
wiadomości.Firmyukrywałystraty,bankichroniłyniewiarygodnychkredyto-
biorców,arządochraniałichwszystkich,starającsięniedopuścićdoujawnienia
rzeczywistychnegatywnychzjawisk.Dotegodoszłytakiefakty,jakwzrost
nieefektywnychwydatkównarobotypubliczne,rozbudowanaekspansywnapoli-
tykafiskalnaczyteżczynnikizewnętrzne,jakprzewartościowaniedolaraczy
kryzyswalutowywAzjiPołudniowo-Wschodniejwlatach1997-1998.Podjęte
reformy(wtymsektorafinansowego)ocenionojakowysoceniewystarczające,
aprzedstawionypodkoniec2002r.tzw.planTakenakiokreślonojakoprogram
n…rozmyty,niejasnosformułowanyipełenproblemów”
2.Leczzperspektywy
czasukryzystenmożnanazwaćkryzysemlokalnym,będącymkonsekwencją
nierozsądnejpolitykipieniężnejifinansowejdanegokrajuczygrupypaństw.Stąd
jegoograniczonywpływnakrajetrzecieorazgospodarkęświatową.
Natomiastwypadkizapoczątkowanew2007r.miałyzupełnieodmiennycha-
rakteriwymiar,bowiemprzybrałyonepostaćkryzysuglobalnegoitowodnie-
sieniudosamegocentrumgospodarkiświatowej,dlategonadajesięmumiano
1T.Miklaszewski,PrzyczynyiistotarecesjigospodarczejJaponiiwlatach1990-2002,Zeszyty
NaukoweTowarzystwaDoktorantówUJ,seriaEkonomiaiZarządzanie,UJ2007,nr1,s.124-125.
2T.Miklaszewski,Przyczyny...,op.cit.,s.127-139.
