Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Refleksjairefleksyjność
19
syjność,stająsięcodziennymzjawiskiem.Przeddziałaniempozbawionym
refleksjiiautomatycznym,przedmanipulacjamizestronyotoczenia,ulega-
niempresjiinnych,chroninawykmyśleniarefleksyjnego.Jegobrakprowadzi
doniewłaściwychwyborówipodejmowanychdecyzji,któremogąskutkować
katastrofalnymiczęstoefektamiwżyciuczłowiekaispołeczeństwa16.
Refleksjaróżnisiętymodzwykłegomyślenia,gdyżzawszewymaga
zwiększonegonakładuwysiłkuiodrzucenianasuwającegosiępierwszego
rozwiązania,któreopartejestnainstynktownymodczuciu.Charakterystycz-
nącechąmyśleniarefleksyjnegojestunikaniewyciąganiaszybkichwniosków.
HenrykaKwiatkowskapisze:n[…]działanierefleksyjnetotakie,któremuto-
warzyszynamysłianalizawykonywanychczynnościiichskutków”17.
PoglądyJohnaDeweyadodziśsąaktualne.Wiedzakształtujesiędzię-
kigłębszejrefleksjiczłowiekanietylkonadprzeszłymidoświadczeniamiale
iteraźniejszymi.Najważniejszymjest,żenaukanieopierasięjedynienado-
świadczeniu,leczgłównienarefleksjinadnim18.
Istota,właściwości,funkcjeiznaczenierefleksjiimyśleniarefleksyjnego
Refleksyjnemyśleniewymagazwiększonegonakładuwysiłku,abynieoceniać
zdarzeńnapodstawiepowierzchownejwartości.Stanwątpienia,utrzymują-
cysięniepokójmotywujądodociekańorazpowstrzymująodpochopnych
działańiwniosków.Refleksjajestpewnymszczególnymrodzajemmyśle-
nia,charakteryzującymsiędociekaniem,namysłem,stałymrozważaniem.
Umożliwiaspojrzenienaproblemzróżnychstron.Pojawieniesięwątpliwości
ipewnejniepewnościstanowipoczątekiistotęmyśleniarefleksyjnego19.Hen-
rykaKwiatkowskapisze:nDopókiczynnośćnaszaprzechodzibezprzeszko-
dyodjednegoprzedmiotudodrugiego,albodopókiwyobraźnipozwalamy
działaćzupełnieswobodnie,refleksjajestniepotrzebna.Zchwiląjednak,gdy
zdarzysięjakaśtrudność,jakaśzaporanadrodzeprowadzącejdomniema-
nia,wówczaszatrzymujemysię”20.
Analizującprocesrozważań,możnawyróżnićwnimtrzyetapy.Pierwszy
toetapprzygotowania,aktywnegorozmyślaniaodanymzdarzeniu.Wpra-
cyzawodowejnauczycielaprzejawiasiętowodpowiednimprzygotowywa-
niusiędozajęćzdziećmi,ichrealizacjiorazpoddawaniuanalizietego,co
16Por.A.M.deTchorzewski,Wstępdoteoriiwychowania,Kraków2016,s.177.
17H.Kwiatkowska,Pedeutologia,s.65.
18Por.A.Perkowska-Klejman,Refleksyjnośćwkontekścieuczeniasię.Poszukiwaniepo-
jęćmodeliimetod.Przeglądliteraturyprzedmiotu,Warszawa2018,s.22.
19Por.H.Kwiatkowska,Pedeutologia,s.64-65.
20Tamżes.65,za:J.Dewey,Jakmyślimy?,s.11.
