Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Nauczyciele–uczniowie:dwaspojrzenianadyscyplinęwklasie
„dyscyplina”jestwięc,podobniejakwielepojęćdotyczącychżycia
społecznego,niejednoznaczne.
Dojdziemydopodobnychwniosków,kiedyzaczniemyrozpatrywać
znaczeniedyscyplinynagruncienaukiowychowaniuinauczaniu,wktó-
rychobecnejestonoodczasówstarożytnegoRzymu.Kwintylian(1951)
pisze,by„surowąkarnościąutrzymywaćwryzachobyczaje”.Odrazuteż
podajeuzasadnienietakiegopodejścia.Swawolaibezkarnośćmłodzieży
„uniemożliwianaukęiwytworzeniepożytecznychprzyzwyczajeń”.Niby
wszystkojestjasne,alekiedyprzyjrzymysięproblemowibliżej,zauwa-
żymy,żepojęciedyscyplinywwychowaniujestjednymztychpojęćpe-
dagogicznych,którewydająsięoczywistedopóty,dopókiniespróbuje-
myichzdefiniować.LeksykonPedagogikapodredakcjąB.Milerskiego
iB.Śliwerskiegookreślająjako
jedenzesposobówczyśrodkówwychowania,któregocelemjestpodporząd-
kowaniewychowankaobowiązującymnormomiwładzy(Pedagogika,2000,
s.50).
Autorzyleksykonusygnalizująwdefinicjidwuznacznośćtegopojęcia,tak
jakjawcześniej–piszącojasnejiciemnejstroniedyscyplinywogólnymro-
zumieniu.Mamywięc„złą”dyscyplinę,charakterystycznądlaautokraty-
zmupedagogicznego.Wjejskrajnejpostaciwychowawcastajesiępodobny
dotresera.Korzystajączróżnegorodzajuśrodkówbehawioralnych,głów-
niekar,starasięonformowaćtraktowanegoprzedmiotowowychowanka.
Wtymujęciudyscyplinaopierasięnawładzypedagoga,którymożejej
nadużywać–kiedynaprzykładponiżalubzastraszapodopiecznego.Oczy-
wiścietegotypudychotomicznewidzeniesprawyjestuproszczeniem,gdyż
nieuwzględniaproblemuinternalizacjinorm.Jeśliuzupełnimynaszeroz-
ważaniaotenproblem,topodziałbędzieprzebiegaćpomiędzydyscypliną,
którajakoelementprawidłowegoprocesuwychowawczegobędzieprowa-
dzićdoprzyjmowanianormspołecznychjakowłasnych,doautonomiiisa-
modyscypliny,idyscyplinąbędącąwyłączniezestawemzewnętrznychod-
działywań,którewychowanekodbieraćbędziejakoobceinarzuconemu
zzewnątrz(M.L.Hoffman,2006).Dyscyplinamożebyćteżrozumianajako
jedenzcelówwychowania,sprowadzającysiędotego,
bydzieciceniłyporządek,ład,ćwiczenieumysłuicharakteru,współdziałanie
izachowaniezgodneznormamiobowiązującymiwspołeczeństwie(Pedago-
gika,2000,s.50).
Najważniejszezpedagogicznegopunktuwidzeniajestwięcto,czymeto-
dy,jakiestosujewychowawcawzakresiedyscypliny,sączęściąszerszego
