Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ROZDZIAŁI.GENEZAIZARYSDZIEJÓWINSTYTUCJIMUZEUMPUBLICZNEGO
Schyłekśredniowieczaipoczątekrenesansutopowstanieniezwykleważnych
zbiorów.JeandeBerry(1340–1413),synkrólaFrancjiJanaIIDobregoibratkróla
FrancjiKarolaVMądrego,Dmiłyegoista–bajecznierozrzutnyksiążę”25–jakmożna
sądzićpodługach,jakiezostawiłpośmierci–jakojedenzpierwszych,zerwałześre-
dniowiecznymzwyczajemtworzeniazespołówprzedmiotówocharakterzeskarbca
iinteresującegoobiektygromadziłtakżezewzględunawartość,jakąonedlaniego
przedstawiały.Zbierałksiążki,wgwspółczesnychzgromadziłnajwspanialsząbibliote-
kękrólestwa,unajlepszychminiaturzystówszkołyfrancusko-flamandzkiejzamówił
doniejponad300rękopisów.NajegozleceniepowstałsłynnykodeksLesTrèsRiches
Heures,przechowywanyobecniewmuzeumKondeuszówwChantilly
26
.Pozaksiążka-
mi,wskładjegozbiorów,jakjużwspomnieliśmy,wchodziłynietylkodrogiekamienie
iwyrobyzezłotaisrebraorazkamee,monety,medale,rzeźby,aletakżeminiatury,
gry,pachnidła,wazy,dywany,gobeliny,hafty,krucyfiksy,relikwie,muszle,termofory,
anawetzwierzęta(w1388rokuposiadałok.1500psówmyśliwskich,aprócznich–
leopardy,wielbłądyimałpy).Byłjednymzpierwszych,anapewnonajważniejszym
prekursoremtakpopularnychpóźniejwEuropieWunderkammern–gabinetówoso-
bliwości,protomuzeów,awprzyszłościmuzeówparexcellence27.
Drugim,wielkimzbieraczemiprotoplastąchybanajsłynniejszejdynastiikolekcjo-
nerówimecenasówsztukibyłCosimodeMedici(KosmaIMedyceusz;1389–1464).
ZałożyłAkademięFlorenckąibibliotekęmedycejską,zbierałrękopisy,opiekowałsię
artystami,doktórychnależelim.in.:FilippoBrunelleschi,Donatello,FilippoLippi,Fra
Angelico.Jegosyn,PierodeMedici(1416–1469),wpołowieXVw.zestawiłkatalog
zbiorówojcaiwłasnych,obejmującychsrebrneizłotemedale,kamee,instrumenty
muzyczne,bizantyjskieikony,flamandzkiearrasy.Wspisiepominiętoobrazyirzeź-
by,gdyżuznanojezaobiektyzdobiącewnętrzapałacowe,anieelementykolekcji28.
Kolejnyzrodu,LorenzoilMagnifico(Wawrzyniec,zwanyWspaniałym;1449–1492),
takżewspierałartystów,np.BotticellegoczyMichałaAnioła,przedewszystkimjednak
zbierałobrazytwórcównieżyjących,cobyłokrokiemnadrodzedoprzekształcenia
25G.Duby,R.Mandrou,Historiakulturyfrancuskiej,wiekX–XX,tłum.H.Szumańska-Grossowa,War-
szawa1969,s.185;JeanDucdeBerrybyłwłaścicielemogromnegomajątku:dużejczęściterytorium
Francji,wieluzamkówipałaców.WEncyclopaediaBritannica,whaślejemupoświęconymczytamy:nprzez
całeżycieBerrywydawałrozrzutniebypromowaćsztukęiwchwiliśmiercinie[zostawił]wystarczająco
[dużo]pieniędzyby[możnabyło]sfinansowaćkoszty[jego]pogrzebu…”;niepodpisanehasłodostęp-
newInternecie:www.britannica.com/EBchecked/62736/Jean-de-France-duc-de-Berry(archiwizowane
06.10.2011).
26Dahl,op.cit.,s.98–100;por.także:LesTrèsRichesHeuresduDucdeBerry.Jean,DucdeBerry,nie-
podpisanyobszernyartykułdostępnywInternecie,nastronie:www.christusrex.org/www2/berry/jean.
html(archiwizowane06.10.2011);W.Stein,JeandeFranceDucdeBerry,www.metmuseum.org/toah/
hd/berr/hd_berr(archiwizowane06.10.2011);autorkajestkierownikiemdepartamentuSztukiŚrednio-
wiecznejiKlasztorówwMetropolitanMuseumofArtwNowymJorku.
27Belk,op.cit.,s.28.
28Ibidem.
