Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Rozwójochronynazwiskawprawiepolskim
zmiennychoznaczeniach”26.Jestonoźródłemwiedzyohistoriispołecz-
nejipolitycznejnarodu,orozwojujegokulturyirealiachżyciaoraz
ouznawanychprzezspołeczeństwowartościach.WXVIIw.JanChry-
zostomPasekwswoimsłownikujęzykapolskiegoużyłpojęciaimienia
wcelunadaniamucech,jakiesąwspółcześnieprzypisywanenazwisku
-nmieniaosobiste,podktórymktośbyłznany,zastępujedzisiejsze
imięinazwisko”27.Powyższeokreśleniestanowiłodefinicjęnnazwy”,
czylizestawieniaimieniainazwiska,obecniepojęcia,zktórymutożsa-
miasiętylkonazwisko.JeszczedokońcaXVIIIw.formasamegona-
zwiskamogłaświadczyćozwiązkuzjęzykiemdanegonaroduinarodo-
wościdanejosoby.Obecnie,wobecwzrostumigracjiludności,toimię
stałosiępewniejszymwyznacznikiemnarodowości28.
Wobectakróżnorodnegodefiniowaniapojęcianazwiskawyróżnić
możnawielesposobówokreślaniategopojęcia,odnoszącegosiędo
aspektówprawnychim.in.etymologicznych.H.Konicwyróżniłaż
czteryrodzajepojęcianazwiskawsystemieprawnym:
1)nazwiskocywilne-nadaneprzyurodzeniulubchrzcielubzna-
zwiskarodowego,składającesięzimieniainazwiska;
2)przydomek-posiadającyznaczenieprawne,jeślijednostkajewy-
różniła,nadanyprzezgłospubliczny;
3)pseudonim-przybranenazwisko,połączonezwykonywaniem
danegozawodu,oraz
4)nazwiskohandlowe-firma29.
OdmiennieZ.Kaletawyróżniłpięćrodzajównazwisk,uwzględnia-
jącichetymologicznypodział:
1)nazwymiejscowościiprzymiotnikiodnichutworzone,nazwy
krajówiobszarówgeograficznych,regionów,nazwyetniczne,na-
zwyrzek,atakżenazwyopactw,klasztorów,kościołów;
2)nazwywłasne,np.nazwawłasnaojca,brata;
3)zaimkidzierżawczejakonoster,meus,eius,którewrazzinnymi
wyrażeniamiokreślająjakąśosobę;
4)wyrazypospoliteoraz
26S.Grzybowski,Nazwiskoijegostałośćjakoelementyidentyfikacjiosóbwdawnym
prawiepolskim,Onomastica1957,t.3,z.2,s.513.
27SłownikjęzykaJanaChryzostomaPaska,t.1,A-N,red.H.Koneczna,W.Doro-
szewski,Ossolineum1965,s.1973.
28I.Bartmińska,J.Bartmiński,Nazwiskaobcewjęzykupolskim.Odmianypopraw-
nościowe.Słownikwymowyiodmiany,Warszawa1978,s.70.
29H.Konic,Prawoosobowe...,s.128.
24
