Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R
OZDZIA¸
1
Wprowadzeniedobadańnadświadomością
Toświadomośćczynizestosunkuumysłudociała
coś,zczymnaprawdętrudnosięuporać[...]Gdyby
nieistniałaświadomość,problemstosunkuumysłu
dociałabyłbymniejinteresujący.Zeświadomością
–wydajesięniedorozwiązania.
ThomasNagel,Jaktojestbyćnietoperzem?
w:Pytaniaostateczne,tłum.A.Romaniuk
wniedokończonejpowieściTomaszaMannaWyznaniahochsztapleraFeliksa
Krulla,profesorKatschkaopowiadamarkizowideVenostaotrzechpodstawo-
wych,tajemniczychetapachstworzenia.Pierwszymznichbyłowyłonieniesiębytu,
czyliwszechświata,znicości.wdrugimakciestworzeniaznieożywionejmaterii
nieorganicznejpowstałożycie.Trzecimtajemniczymaktembyłynarodzinyświado-
mości1iistotświadomych,obdarzonychzdolnościąrozmyślanianadsobą.Istotyte
powstałyzmateriiorganicznej.Ludzie,iconajmniejniektórespośródzwierząt,nie
tylkoreagująnaświatło,poruszająoczamiiwykonująinneczynności,lecztakże
majązwiązaneztymizdarzeniamidoznania.Tawyjątkowacechaświatadomaga
sięwyjaśnienia.świadomośćjestjednąznajwiększychzagadeknauki.
1.1.Cowymagawyjaśnienia?
Odzaraniadziejówludziezastanawialisię,jaktosiędzieje,żewidzimy,roz-
różniamyzapachy,mamyzdolnośćautorefleksjiipamiętamy.wjakisposóbpo-
wstajątewrażenia?Zasadniczepytanie,znajdującesięwcentrumproblemu
umysł–ciało,dotyczyrelacjimiędzyświadomymumysłemaelektrochemicznymi
zjawiskamizachodzącymiwciele,któreleżąupodłożaumysłu2.wjakisposób
1Angielskiesłowoconsciousness,oznaczającenświadomość”pochodziodłacińskiegoconscientia,
składającegosięzcum(pol.zlubrazemz)iscire(pol.wiedzieć).DopoczątkuXVIIwiekusłowocon-
sciousnessbyłoużywanewsensiewspółczesnegookreśleniaconscience,oznaczającegonzdolnośćroz-
różnianiadobraizła”(sumienie).
2wśródprzedstawicielirozmaitychdyscyplinnaukowychniemazgodnościcodostosowaniater-
minówobiektywnychisubiektywnych.wtejksiążceprzyjąłemnastępującąkonwencję:wykrywanie
