Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NicbezBoga,nicwbrewTradycji...
Sytuacjaprawnauległazasadniczejzmianiew1713roku,poutwierdzeniupanowania
założycielanowejdynastiiłFilipaV(D.FelipedeBorbónyBaViera,1683-1746).10maja
1713rokukrólpromulgowałnoweprawosukcesyjne,zwaneAutoAcordado(nUzgodnionym
Rozporządzeniemn),któregopełnaurzędowanazwabrzmiałaNuevoReglamentosobrelasuce-
siónenestosReynos(nNowaRegulacjadotyczącasukcesjiwtychKrólestwachn),copodkreślało
specyficznycharakterowegoprawajakozgody(acuerdo)pomiędzymonarchąiKortezami
(poprzedzonejzasięgnięciemopiniiRadyKastylii),którychakceptacjadlazmianyprawafun-
damentalnegojestbezwarunkowokonieczna
39
.AutoAcordadoustanawiałopierwszeństwo
wsukcesjikażdegopotomkapłcimęskiej(elvarón)wDomukrólewskimzprawowitegomał-
żeństwa,nietylkowliniigłównej(líneaprincipal),alerównieżwliniachbocznych(lateral),
obejmującychbraciibratanków(hermanosysobrinos),choćbybyłatolinianajodleglejsza(más
lejana)codostopnia(grado)odmożliwejdziedziczkiżeńskiej,zezwalającnapanowaniekobiet
(mujeres,hembras)jedyniewwypadkubrakujakiegokolwiekmężczyznykrwikrólewskiej;
wtakiejsytuacjipierwszeństwomazrodzonazprawowitegomałżeństwalahembranajbliż-
szaostatniemupanującemumężczyŹnie,poniejzaśjejzrodzenizprawowitegomałżeństwa
synowie
40
.NuevoReglamentopotwierdzałotakżewieczystezrzeczeniesięFilipaVijegona-
stępcówpretensjidoKoronyfrancuskiej
41
orazwykluczałodefinitywnieewentualnąsukcesję
wPrincipadodeCatalufia(awięcnaziemiachnprotokarlistowskichni);AragończycyiKatalończycypa-
miętalibowiemoprawiearagońskim,któreuprzywilejowywałosukcesjęagnatycznąażdowyczerpania
wszystkichlinii;natomiastKortezykastylijskieopowiedziałysiębezwahaniapostronieFilipa,kierując
sięnormamilasPartidas.Pradziadowiekatalońskichiaragońskichkarlistówz1833rokuwalczyli
zatemzpradziadkiemKarolaV(FilipemV),apostroniejegohabsburskiegorywala(możnabyrzec:
otroDonCarlos),wimiętychsamychzasad,co90latpóŹniej,przyczymniechodzitutylkooaragońską
tradycjęsukcesyjną,leczrównieżoswobodyforalne,któreiFilipV
,iFerdynandVII,znosilibądŹprzynaj-
mniejograniczali,natomiastobajDonCarlosowieprzyrzekalizachowaćibronić.Wszystkotoświadczy
oinstynktownejwręczidentycznościipowtarzalnościzachowańpolitycznychwsilniezintegrowanych
wspólnotachtradycyjnych,cojestzjawiskiemznanymtakżezinnychkrajów.
39
PełnytekstNuevoReglamento...FilipaVzob.w:F
.Polo,op.cit.,ss.143-147.
40
Ysiendoacabadas{ntegramentetodaslasl{neasmasculinasdelPr{ncipe,Infanteydemashijosydescen-
dientesmiosleg{timosvaronesdevarones,ysinhaberporconsiguientevarónagnadoleg{timodescendiente
mio,enquienpuedarecaerlaCoronasegńnlosllamamientosantecendentes,sucedaendichosReynoslahija
ohijasdelńltimoreynantevarónagnadomioenquienfenecieselavaronia,yporcuyamuertesucediere
lavacante,nacidaenconstanteleg{timomatrimonio,launadespućsdelaotrayprefiriendolamayor
alamenor,yrespectivamentesushijosydescendientesleg{timosporl{nearectayleg{tima,nacidostodos
enconstantelegítimomatrimoniołNuevoReglamento...,s.145.
41
ChodziłotuozapobieżenieewentualnejuniidynastycznejHiszpaniiiFrancjiwprzyszłości,cobyło
warunkiemzawarciapokojuwUtrechcie(11IV1713),kończącegohiszpańskąwojnęsukcesyjną.
Wprawdziepodczasnegocjacjiciągnącychsięodmarca1712rokufrancuskiministersprawzagranicz-
nychJean-BaptisteColbertdeTorcypróbowałwytłumaczyćBrytyjczykom,żewieczystaseparacjaobu
koronniemożebyćżadnąmiarązagwarantowanaprzeztozrzeczeniesię(FilipaV),ponieważniema
onożadnejwartościwświetlefrancuskiegoprawazwyczajowego(droitcoutumier)dotyczącegosukcesji,
alenieznalazłzrozumienia.Kwestiatastaniesiędramatycznieważnadlaobulegitymizmów:francuskiego
ihiszpańskiego170latpóŹniej,powygaśnięciustarszejliniiBurbonówłzob.P
.Watrin,Latradition
32
