Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MateuszZimnoch
epistemologicznepoziomemontologicznym.Wprzejściupomiędzytymiper-
spektywamichodzionprzemieszczeniedominantyodproblemówpoznania
kuproblemomzwiązanymzesposobamiistnienia”3-skorozaśreportażzzało-
żeniakoncentrujesięnaprzekazywaniuwiedzyoświeciewrazzwszelkimitego
procesuograniczeniami,zatemmodernistycznykontekstideowyjestjegonajbar-
dziejnaturalnymśrodowiskiem.Stądwpełnizrozumiałewydająsięniewyczer-
panewciążdyskusjenadreportażemprowadzonezperspektywyepistemologicz-
nej,którychjednymzostatnichpunktówkulminacyjnychbyłapublikacjasłynnej
biografiiRyszardaKapuścińskiego.ArturDomosławskizrelacjitekst-światuczy-
niłgłównywątektejliczącejkilkasetstronpracy,wypunktowującejwszelkiefak-
tograficznepotknięciapolskiegoreportażysty.
Podejmującpróbęspojrzenianareportażliterackizperspektywydwudzie-
stegopierwszegowieku,zdominowanegoprzezmediaaudiowizualne,przekazy
interaktywneirzeczywistościwirtualne,wartorozważyć,czyniebyłobycelowe
poszukaniealternatywnegopunktuwyjściadlaopisuwspółczesnychrealizacji
gatunku.Dziśbowiem,niemalpięćdziesiątlatpozwrociepostmodernistycz-
nym,trudnokultywowaćprzebrzmiałeformułynowoczesne,nawetjeślitowłaś-
niewichotoczeniupowstałirozwinąłsięreportażliteracki.Trafnąperspektywą
wyjściowąjestwtymkontekścietopografiakulturowa.Przestrzenność,awięc
podstawowapochodnadominantyontologicznejMcHale’a,niejestbowiem
związanatylkoiwyłącznieznowymimediamiiwirtualnością,leczrządzicałym
porządkiemkulturowymponowoczesności,coznajdujepotwierdzeniewwielu
tekstachnajistotniejszychbadaczypóźnejnowoczesności,m.in.wważnymPost-
modernizmie,czylilogicekulturowejpóźnegokapitalizmuFredricaJamesona4czy
InnychprzestrzeniachMichelaFoucaulta5.ElżbietaRybicka,oddawnapopulary-
zującaperspektywętopograficznąwpolskichbadaniachliterackich,trafniepod-
sumowujeowetendencje:
Przestrzennetematypojawiłysię[ł]wrefleksjiteoretycznej,wpisującsiępo-
czątkowowpróbyróżnicowanianowoczesnevsponowoczesne.Zaznamienny
dlanowoczesnościuznanobowiemczas,dlaczasówponowoczesnychnatomiast
przestrzeń,takprzynajmniejprzyjętouważaćzaMichelemFoucault.Ztegoteż
powoduprzestrzeństałasięjednymzeksponowanychtematówpostmoderni-
stycznych,począwszyodheterotopiiFoucaulta,ponajnowszedyskusjewokółsta-
tusukategoriimiejscainie-miejscaorazglobalizacjiilokalności6.
3B.McHale,Powieśćpostmodernistyczna,przeł.M.Płaza,Kraków2012,s.14.
4Por.F.Jameson,Postmodernizm,czylilogikakulturowapóźnegokapitalizmu,przeł.M.Płaza,
Kraków2011,s.157.
5Por.M.Foucault,Inneprzestrzenie,przeł.A.Rejniak-Majewska,nTekstyDrugie”2005,
nr6(96),s.117.
6E.Rybicka,Geopoetyka(omieście,przestrzeniimiejscuwewspółczesnychteoriachipraktykach
kulturowych),[w:]Kulturowateorialiteratury.Głównepojęciaiproblemy,red.M.P
.Markowski,
R.Nycz,Kraków2006,s.483-484.
