Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dominantatopograficznareportażuponowoczesnegoł
19
narzucającąformęcałości.Niedochodzitubowiemdoswobodnego,nieskrę-
powanegowejściawprzestrzeńObcegoicałkowitemusiępodporządkowanie,
leczonarzucenieswoistegoporządkunaddanego,wytyczającegopoczątek,cel,
trasę,czasorazformęprzemieszczaniasię.Jużsameteelementyprzesądzają
wdużejmierzeotym,jakbędziewyglądałcałyreportaż:narzuconesąokreślone
miejsca(trasa)doświadczanewokreślonejformieikontekście(podróżsamo-
chodem),określonyczasichpercypowania(zima)narzucającyimtymczasową
formęiwykluczającyelementyinnychstadiów(np.lato)czyokreślonegrupy
społeczne(np.autostopowicze,którychreportażystazabierazesobąwzamian
zaopowieśćzichżycia).Określonyporządeknaddany(wtymwypadkutrasa)
jestwłaśniesferąintermonde,zjednejstronyprzynależącądoprzestrzeniobcej,
zdrugiejjednakzapobiegawczooswojoną,rozpracowanąprzyużyciuatlasu
samochodowegoiprzetworzonąnapotrzebypodmiotu.Usamychpoczątków
pracynadreportażemleżaławięcdecyzjaowyborzeioswojeniuokreślonego
wycinkarzeczywistości,którymanastępniesłużyćzarodzajkompasuczypunk-
tuorientacyjnegowchaosietego,conieznane.Wybórliteralniepojmowanej
dominantytopograficznej(trasyMoskwa-Władywostok)narzucawięcporzą-
dekcałemutekstowi,będącprzyczynązaistnieniawielupozornieniezwiązanych
zesobąelementów,którychistotnaczęśćjestmożliwadowyróżnieniazpoziomu
analizytekstu.
WBiałejgorączcemożnatakżemówićoinnymtypiesferyintermonde,jaką
jestksiążkadwóchradzieckichdziennikarzygazetynKomsomolskajaPrawda”
(nКомсомольскаяправда”),MichaiłaWasiliewaiSiergiejaGuszczewa,zatytu-
łowanaReportażzXXIwieku.Pracata,wydanaw1957roku,awięcpięćdzie-
siątlatprzedwyprawąHugo-Badera,jestzbioremspekulacjisowieckichnaukow-
cównatemattego,jakbędziewyglądałZwiązekSocjalistycznychRepublik
Radzieckichuprogutrzeciegotysiąclecia.KoncepcjaHugo-Badera-równoległa
względemwyznaczonejwcześniejtrasyzMoskwydoWładywostoku-polega
nazderzeniuowychspekulacjizrzeczywistościąwspółczesnychRosjan.Natu-
ralnie,funkcjonujetozestawienienaprawachartystycznegozabiegu,gdyżksiąż-
kaWasiliewaiGuszczewawwielumiejscachocierasięofantastykęnaukową.
TezydotyczącemasowegozasiedlaniaKsiężycaczyprzekonaniaomożliwo-
ściwykluczeniawszystkichchoróbwłączniezrakiemmogąbyćrozpatrywane
wyłączniezprzymrużeniemoka,niemiejscetuzaśnatchnąceoczywistością
wykazywaniepropagandowychźródełpodobnychfabulacji.Dosyćnatym,
żedecydującsięnaskomponowaniereportażunazasadzieopozycjizastanego
tekstuinieznanejwcześniejrzeczywistości,Hugo-Baderznówkreujepomiędzy
nimirodzajsferypotencjalnej,umożliwiającejtakiezestawienie.KsiążkaWasi-
liewaiGuszczewadziałapodobniejaktrasapodróży,tyleżepomagapodmioto-
wiwnawigacjinietylepoprzestrzenigeograficznej,ileintertekstualnej:opisując
naprzykładproblemplagiAIDSwRosji,reportażystaodwołujesiędoprzyswo-
jonychwcześniejwakcielekturyspekulacjidotyczącychrzekomegozwalczenia
