Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Początek.Powojennarzeczywistośćwpolskiejprozie...
17
onieudzieleniuprzezRosjanpomocydogorywającemupowstaniu
warszawskiemuorazświadomośćtego,iżtraktowalioniuwalniane
odNiemcówterenypolskiejakzdobyczwojenną,ziemieoograni-
czonejsuwerenności,cozkoleinieskłaniałodobezwarunkowego
zaakceptowanianowejwersjirzeczywistościgeopolitycznejwspartej
argumentemsiłynarzucającegojąwschodniegosąsiada.
Jednoczącąmaterięwspólnotowegodyskursukrajowejwładzy
nazywającejsięludowąispołeczeństwanaznaczonegookupacyjną
traumą,dotkniętegopsychospołecznymiskutkamiwojnyodługim
trwaniustanowiłanienawiśćdoniemieckichokupantów(przeztę
władzęzresztądługoinstrumentalniewykorzystywana);pragnienie
uchronieniasięprzedniebezpieczeństwem,którekiedyśmogłoby
znowuzagrozićzichstrony,atakżechęćpowrotudonormalnego
życia,cowiązałosięzkoniecznościąodbudowaniakrajuzezniszczeń
wojennych.Przyczymłatwiejszemiałosięokazaćusunięciezniszczeń
materialnychniżpsychospołecznych.Teostatnieniezostałynawetdo
końcanazwane,wypowiedziane,opowiedziane,awięcprzepracowa-
netak,bydałosięwyciągnąćznichkatarktycznewnioski.
Wśródtakichniemych(pozbawionychwłasnejwielogłosowej
opowieści)doświadczeńokupacyjnych,awięcpustychmiejscwtuż
powojennychkrajowychnarracjachznalazłysię:okupacyjnerelacje
polsko-żydowskie,przedwojenneiwojennetradycjepolskiegoruchu
komunistycznegosplecionezhistoriąkomunistówrosyjskich,prze-
biegokupacjiradzieckiejnakresachwschodnich,epopejapolskiego
państwapodziemnegoijegoarmii,którepo1945rokuparadoksalnie
znalazłysiępostronieprzegranych,sytuacjaPolakówpozostających
naWschodzieiZachodziepozaPolską,awreszcieniemieszczące
sięwramachpowojennejwielkiejnarracjiowojenno-okupacyj-
nymbohaterstwieimartyrologiiPolaków,niekoniecznieheroiczne,
codzienneegzystencjalnedoświadczenieczasówpogardy,epokipie-
ców,spowszednieniazła,szczególnegopowiązaniarólkatówiofiar,
którepróbowałsygnalizowaćTadeuszBorowski7wopowiadaniach
ztomuPożegnaniezMarią.
Prozapowstającawkrajuinaemigracjiporoku1945,pragnąc
ukazaćdługietrwanienastępstwwielkichwydarzeńhistorycznych
7PisałamotymobszerniejwszkicuZłoopisanejęzykiempowszedniości.
Kontaktznienazwanym.OdpowiedźTadeuszaBorowskiegonazmianęwarunków
postrzeganiarzeczywistości,HPamiętnikLiteracki”2006,nr2,s.51–65.
