Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
wartościorazwyznacznikówtożsamościzarównojednostkowejjak
izbiorowej.Dlategointeresującewydajesięzarównoprześledzenie
wizerunkówPRL-upojawiającychsięwproziepolskiejporoku19895
jakipróbaudzieleniaodpowiedzinapytanie,wczymtkwispecyfika
tamtejepokiijejliteratury.
Dzisiajwiekpisarzydotykającychtejproblematykiwswoichutwo-
rach,wpływanaróżnicewjejujmowaniu.Inaczejpostrzegająowo
zagadnieniedojrzalizaczasówPRL-owskichuczestnicyiświadkowie
zdarzeń,ludzieookreślonymświatopoglądzie,życiorysiepolitycznym;
inaczejci,którzybyliwówczasnastolatkamialbodziećmi;jeszcze
inaczejnajmłodsi,którzywiedzęoPolsceLudowejwynieślizlektur
irodzinnychopowieści.Wkażdymprzypadkunaichmyślenierzutują
hierarchiewartościdniadzisiejszego,uwypuklająceinterpretacyjny
charakterliterackichrekonstrukcjiminionejrzeczywistości,atakże
rozpoznańspecyfikitamtychczasów.
DlanajstarszychtwórcówciągleaktualnyjestwizerunekPolski
Ludowejjakowytworuhistoriiopresyjnej,traumatyczniedoświad-
czającejswojeofiary.Tytułemprzykładumożnaprzypomniećpowie-
ściJanuszaKrasińskiego(Nastracenie,Twarządościany,Niemoc),
prozęWłodzimierzaOdojewskiego(Oksana,Milczący,niepoko-
nani,Opowieśćkatyńska),HenrykaGrynberga(Szkicerodzinne,
Dziedzictwo).
Niecomłodsiczasempodążajązbliżonymtropem(Madame
AntoniegoLibery,KońPanaBoga,SzkołabezbożnikówWilhelma
Dichtera),częściejjednakskłonnisąuniwersalizowaćPRL-owskie
wątkihistoryczneiwykraczaćpozajednoznacznepolitycznekonotacje
(Krótkahistoriapewnegożartu,HanemannStefanaChwina,Absolutna
amnezjaIzabeliFilipiak,PrawiekiinneczasyOlgiTokarczuk).Polska
Ludowawichutworachzatracaostrerysyideologiczne,stajesię
rekwizytorniąobyczajów,przedmiotów,któremożnawspominać
zniejakąnostalgią(AndrzejStasiukBiałykruk,Jakzostałempisarzem.
Próbaautobiografiiintelektualnej,StanisławEsden-TempskiKundel,
WłodzimierzKowalewskiopowiadanieRudewłosynocąztomu
PowrótdoBreitenheide).Dlaniektórychzaśowanieodległahistoria
stajesięproblememdoopowiedzenia,domagającymsięrefleksji
5OsposobachwprowadzaniawątkówPRL-owskichdonowszejprozypol-
skiejpisałm.in.DariuszNowacki.Por.Widokówkiztamtegoświata[w:]Tegoż,
WielkieWczoraj,bibliotekaHStudium”,ZielonaSowa,Kraków2004.
