Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Autorytaryzm-politycznapostaćniedemokratyzmu
władzapolitycznaniejestwyłanianawwolnychwyborach
czyteżniewywodzisięzezgodyrządzonychijakotakanie
podlegakontrolispołecznej.Tasystemowaniezmiennośćau-
torytaryzmuodróżniagooddemokracji,którajestwieloposta-
ciowanietylkonapoziomieustrojowym,lecztakżenapozio-
mieźródełinaturalnychpodstaw.nDemokracja-jaksłusznie
zauważyłwłoskifilozofpolitykiN.Bobbio-jestdynamiczna,
despotyzmzaśstatycznyiwistocieswojejzawszetakisam”3.
Autorytarnycharaktermiałynajbardziejprymitywnesystemy
władzy,którepojawiłysięuzaranialudzkości,iidentyczny
charakterreprezentowałynowoczesnetotalitaryzmy.Wspólny
mianownikbyłtuzawszetakisam-faktistnienianarzuco-
nejwładzy,opierającejsięnasileiniepoddającejsiękontroli
członkówzbiorowości,wobrębiektórejdziałała.
Klasyfikacjeautorytaryzmówmogąbyćrozmaite,gdyżła-
twomożnapokusićsięowyodrębnieniewielukryteriówróż-
nicujących.Nanaszużytekwystarczającebędzieograniczenie
siędodwóchtypologii.Zuwaginazasadniczycelpolityczny,
jakistawiaprzedsobąreżim,możnamówićoautorytaryzmie
reakcyjnym,konserwatywnymirewolucyjnym.Autorytaryzm
reakcyjnyjestrzadkością,reprezentujegosystemniepogo-
dzonyzistniejącąrzeczywistościąorazpragnącyprzywrócić
dawnerozwiązaniapolityczneispołeczne,którepowszechnie
uznawanesąjużzaanachronizm.Autorytaryzmkonserwatyw-
nyjestsystememodwołującymsiędojednościnarodu,głoszą-
cymwartośćpaństwaiczęstomanifestującymgłębokieprzy-
wiązaniedoreligii.Tenautorytaryzmwidzisięwrolistrażnika
porządkuitradycyjnychwartości,którezamierzabronićprzed
różnymiinnowacjamiieksperymentamispołecznymi.Przy-
kłademautorytaryzmukonserwatywnegobyłydwiedługo-
trwałedyktaturyXX-wiecznejEuropy,tj.dyktaturaAntónia
SalazarawPortugaliiorazdyktaturaFranciscoFrancowHi-
szpanii.Autorytaryzmrewolucyjnynatomiastdążydoradykal-
15
