Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kategoriapamięciihistoriografiadziejównajnowszych
interesowałoprzedewszystkimsamoprzejścieodpamięcikomunikatywnejdo
kulturowej.Jakobadaczstarożytnościkonstatował,żemadoczynieniazinnym
przedmiotembadawczymniżbadaczczasównajnowszych,itostanowi,jaksię
wydaje,istotęjegoDodkrycia”.Samejpamięcikomunikatywnej,jakohistoryk
starożytności,poświęciłmniejuwagi.Zpunktuwidzeniahistorykadziejównaj-
nowszychDpamięćkomunikatywna”wydajesięjednakmiećbezporównania
większeznaczenie.Processpołeczny,któryjąkształtuje,winienznajdowaćsię
wcentrumjegouwagi.
Historykdziejównajnowszych,jakobadaczpamięci,jestwsytuacjido
pewnegostopnianiemaldokładnieodwrotnejniżhistorykstarożytności,któ-
remudostępnajestprzedewszystkimpamięćkulturowa.Historykdziejów
najnowszychmadostępjedyniedowspółczesnejmu–posługującsiędefinicją
Assamanna–Dpamięcikomunikatywnej”.Obserwujeonewolucjętejpamięci,
alepamięćkulturowaoczasie,którybada,niejestjeszczeukształtowana.Nie
wie,jakastaniesięwprzyszłościpamięćkulturowaoczasie,wktórymżyje,
choćmożedostrzegaćjejpierwszekonturywzarysiepamięcikomunikatywnej.
Tasytuacjawymaganiecoszerszegorozważenia.
DPamięćkomunikatywna”,jeślitrzymaćsięokreśleńAssmanna,zeswoim
bezpośrednim,żywymodniesieniemdoprzeszłości,wyrastaprzedewszystkim
zdoświadczeniajednostek,kryjesięwpamięciponiekądprywatnej.Wnie-
uchronnyjednaksposóbpodporządkowujesięszerszemupostrzeganiuzdarzeń
historycznych.Pamięćjednostki,jakopamięćczasuhistorycznego,rodzisię
wbezpośrednimzderzeniuzwydarzeniamiwłasnejbiografiiiwswojejele-
mentarnej,pierwotnejwarstwieprzypominaoderwaneobrazy.Jestposzarpana
iepizodyczna.Żołnierz,któryuczestniczyłwbitwie,zapamiętujeokopy,krzyk
oficeraprzedatakiem,nocpodczasprzemarszu,momentodniesieniarany.Pa-
mięćniemożejednakprzetrwaćjedyniewtymstanie.To,jaksięwydaje,miał
namyśliMauriceHalbwachs,mówiącospołecznychramachpamięci.Epizody
zbitwywchodząwskładbiografii,którajestjużciągiemzdarzeńzwiązanych
chronologią.Epizodycznośćpodporządkowanazostajefabule.Żołnierzopo-
wiada,wjakiejbitwieuczestniczył,wie,jakatobyłakampaniaiwojna,czyni
sięuczestnikiemzdarzeń,wktórychbraliudziałteżinni,iktórzytakjakion
onichopowiadają.Dlategopamięćkomunikatywnaodsamegopoczątkuwpisu-
jesięwszerszykontekstpamięcispołecznej.
DPamięćkomunikatywna”,takjakdefiniujejąAssmann,corazbardziejna-
siąkatymkontekstemspołecznymimateżcoraztrwalszycharakter.Stajesię
nietylkohistoriąmówionąiopowiadaną,alehistoriąwpewiensposóbuporząd-
kowaną,zapisywanąisystematycznieutrwalanąwnajrozmaitszysposób.Nie
dokońcawięcmożnasięzgodzićzestwierdzeniemAleidyAssmanna,zktórego
wynika,że:
25
