Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niemieckiantysemityzmodutopii...
sąwszakprezentacjąramową,awięcchoćbyzograniczeńobjętościowych
dotycząfenomenówwkrainiemyślipolitycznejnajdonioślejszych.A,cooczy-
wiste,GobineautozpewnościąznaczniewyższapółkaniżMarr
,więcjemu
poświęcasięmiejsce.
Pewneniebezpieczeństwotkwijedyniewtym,iżmożemyodnieśćmylne
wrażenie,żedziewiętnastowieczniNiemcy
,przyjmującbiernąpostawęwobec
rozgrywającychsięwokółnichbataliiideologicznych,niejakonzainfekowali”
sięokreślonymipoglądamiodinnychnacji,co,gdyjeszczedodamykoncepcję
nazizmujakoaustriackiegoimportudoPrus
10
,swoistejnzemstyzaSadową”
,
niezasłużeniestawiaichwrolidiametralniekorzystniejszej,niżwynikato
zrzeczywistychzaszłościiichkonsekwencji.
ZkoleipozaPolskąpiszesiędużoofaktach,amałoomyśli,bezktórej
uprzedniościnigdybydonichniedoszło.Wywodzącysięzniemieckojęzycz-
nychŻydówpraskichizraelskihistorykSaulFriedländer
,profesorhistorii
naUniversityofCalifornia,LosAngeles(UCLA)słuszniezauważył,żemiędzy
rokiem1990a2000ukazałosięmniejwięcejtylesamopracpoświęconych
Żydom,coprzezczterdzieścipowojennychlat,wzwiązkuzczymmówionpara-
liżuhistoryka”
11
,którypróbowałbywszystkotoogarnąć.Aleniemanajmniej-
szychprzesłanekdownoszeniaonparaliżu”badaczadoktrynpolitycznych.
Wtymwzględzie,nawetwNiemczech,mimokilkupozycjizzakresu,nazwijmy
to,rodowoduintelektualnegoTrzeciejRzeszyikwestiijejideowegoprekur-
sorstwa,pozostałocałkiemsporepoledobadańianaliz
12
.Bowiemrdzenni
opracowańwspomnianyjestwdwóchmiejscachWilhelmMarr(H.Olszewski,
M.Zmierczak,Historia…,op.cit.,s.294i348).
10
ZpopularyzowaniemwizerunkuHitlerajakoobcegoduchowiniemieckiemu(pruskie-
mu)przybyszazAustriipolemizujezdecydowanieJ.W
.Borejsza,»Śmiesznestomilio-
nówSłowian«.WokółświatopogląduAdolfaHitlera,Warszawa2006,s.53-54,184-185.
11
B.Bruneteau,Wiekludobójstwa,Warszawa-Oświęcim2005,s.101,[tyt.oryg.
Lesiècledesgénocides.Violences,massacresetprocessusgénocidairesdel’Arménie
auRwanda,Paris2004—tłum.B.Spieralska].
12
Wśródpracmonograficznychwymienię:D.Weiland,OttoGlagauund»DerKul-
turkämpfer«.ZurEntstehungdesmodernenAntisemitismusimfrühenKaiserreich,
Berlin2004;T.Gondermann,»DerRektorallerDeutschen«.HermannAhlwardt
10
