Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Podkonieclat80.XXwiekurozpocząłsięokresgwałtownychprzemianwEu-
ropieŚrodkowo-Wschodniej.Państwadawnegoblokusocjalistycznego,wtym
takżePolska,stanęłyprzedtrudnymzadaniemprzeobrażeniaswoichsystemów
politycznychigospodarczychwdemokratycznepaństwa,opartenagospodarce
rynkowej.Takżepolskieelitypolityczneiintelektualnestanęłyprzedkonieczno-
ściąodpowiedzinapytanie,jakimodelustrojuspołeczno-gospodarczegonależa-
łobywkrajuwprowadzić?Niebyłotozadaniełatwe,gdyżnaprzełomielat80.
i90.XXwiekuznacznaczęśćspołeczeństwaoczekiwaławiększejwolnościoraz
dalekoidącychzmianwrelacjachpomiędzywładząaobywatelami.Problempo-
legałjednaknatym,żezarównoówczesnawładza,jakiopozycjaskupionawokół
HSolidarności”niebyłygotowedosamodzielnegorządzenia.Wtejsytuacjinie-
zbędnymstałosięwypracowaniekompromisu,polegającegonapodzialewładzy
orazuwzględnieniupostulatówioczekiwańkażdejzestron1.
Wyobrażeniadotycząceprzyszłegoładuspołeczno-gospodarczegobyłydo-
syćogólnikowe.Miałonbyćopartynawolnościowymładziegospodarczym,
gdziekluczowąrolępowinnaodgrywaćwłasnośćprywatna.Wielewątpliwości
ikontrowersjiwzbudzałnatomiastsposóbrealizacjikonkretnychreformoraz
droga,któramiaładoprowadzićdoszybkiegoisprawnegoprzebieguprocesu
transformacji.Spodziewanosię,żeprocestenwiązaćsiębędziezlicznymikosz-
tamispołecznymi,azatempodjętedziałaniamusiałybyćdobrzeprzemyślane,
abywmożliwienajwiększymstopniuzminimalizowaćnegatywnekonsekwencje
wprowadzaniademokracjiorazwolnegorynku.Popularnewówczasbyłyżne-
gorodzajudoktrynyopartenaliberalizmiegospodarczym,wktórymdopatrywa-
nosięjedyniesłusznej,atakżemożliwejdopraktycznejrealizacjiścieżkireform.
Powielulatachgospodarkisocjalistycznej,wkrajuniebrakowałozwolenników
neoliberalnejodmianykapitalizmu.Opowiadalisięonizadalekoidącąliberali-
zacjąsystemugospodarczegozniewielkimudziałempaństwa.Cennawydawała
sięrównież,zdecydowaniemniejpopularna,teoriaordoliberalizmuorazkon-
cepcjaspołecznejgospodarkirynkowej,którastanowiłateoretycznyfundament
dlaprzemianspołeczno-ustrojowychwRepubliceFederalnejNiemiecokresu
1
Patrz:Cz.Kiszczak,Nabagnetachkiepskosięsiedziało,HGazetaWyborcza”,6.02.2009.