Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Klasycyniemieckiegoliberalizmu
29
powiązanabyłabyzpostulatemsprawiedliwościspołecznejiwyrównywaniemintere-
sówżnychgrupspołecznych24.WspólniezAleksandremRüstowemrozwinąłczęść
nurtuteoriiordoliberalnej,zwanąperspektywąsocjologiczno-lozoczną,podczas
gdyinniprzedstawicieleszkołyfryburskiej25wwiększymstopniukoncentrowalisię
naaspektachekonomicznychirynkowychoraznaproblematyceładukonkurencyj-
nego.Niezmieniatofaktu,żecechącharakterystycznąwszystkichordoliberałów
jestodwrótodnieograniczonegoiniczymnieskrępowanegoliberalizmugospodar-
czegozXIXwieku.Wspólnydlaobydwutychnurtówjestnatomiastpostulatsilne-
gopaństwa,któregozadaniemjestochronajednostkiprzedpotęgąekonomiczną
innychpodmiotóworazichnadmiernymwpływemnaprzebiegprocesugospodaro-
wania.Roląpaństwawtymzakresiepowinnobyćstworzenieramporządkugospo-
darczego,którezapewniłybywolnąkonkurencjęmiędzypodmiotamirynkowymi.
Kolejnąfunkcjąsilnegopaństwapowinnobyćzapewnienieprawpodstawowych,
takichjak:prawodogodności,prawodoosobistegorozwojuikształtowaniaoso-
bowościorazprawodowłasnościprywatnej26.Równolegle,WilhelmRöpkeopo-
wiadałsięzarezygnacjązprzymusuorazprzemocyzestronypaństwa.Podkreślić
jednaknależy,żeautorowiniechodziłoocałkowitąrezygnacjęzewspomnianych
atrybutówwładzy,leczopowiedzeniesięzatakimmodelemspołeczeństwa,Hktó-
rewmożliwienajmniejszymstopniuopierałobysięnaprzymusieiprzemocy”27.
Uważał,żesilnepaństwostanowikluczowyelementfunkcjonowaniawolnegoryn-
ku.Tymsposobemkrytykowałzałożeniaklasycznegoliberalizmu,którywedług
niegowcześniejlubźniejdoprowadzidowynaturzeniaczłowieczeństwa,kon-
centracjiwładzy,awefekciekońcowymdoograniczeniaindywidualnejwolności.
Zalecałzatem,abychronićkapitalizmprzedsamymikapitalistami28,jeżelicibędą
unikaćwolnejkonkurencji,dążąctymsamymdotworzeniaoligopoliimonopoli29.
WilhelmRöpke,bardziejniżWalterEuckenczyinniprzedstawicieleszkoły
fryburskiej,stawiałjednostkęludzkąwcentrumuwagi,odwołującsięjednocześnie
doaspektówreligijnych,etycznychimoralnych.Dlategoautora,człowiekstano-
24
Patrz:J.Bokajło,Porównaniekoncepcjiładuspołeczno-gospodarczegoA.Rüstowa,W.Röpkego
iA.Müllera-Armacka,w:P
.Pysz,A.Grabska,M.Moszyński[red.],Ładgospodarczyawspółczesna
ekonomia,PWN,Warszawa2014,s.233.Por.Także:H.G.Krüsselberg,WilhelmRöpkeLehrevonder
PolitischenÖkonomie,w:HORDOJahrbuchfürdieOrdnungvonWirtschaftundGesellschaft”,Bd.
50(1999),Lucius&Lucius,Stuttgart1999,s.3–19.
25
Genezaiopistzw.Hszkołyfryburskiej”przedstawionajestszerzejwrozdziale1.2.1.
26
Patrz:T
.Przybyciński,Politykaustrojowawświetlepolskichdoświadczeń,w:J.Stacewicz[red.],
Pomiędzypolitykąstabilizacyjnąipolitykąrozwoju,HPraceiMateriałyInstytutuRozwojuGospodar-
czegoSGH”,nr88,IRGSGH,Warszawa2012,s.288.
27
Patrz:W
.Röpke,JenseitsvonAngebotundNachfrage,EugenRentschVerlag,Erlenbach-Zü-
rich1966,s.177.
28
Patrz:W
.Röpke,DieLehre…,s.305.
29
Patrz:P
.Pysz,Społecznagospodarkarynkowa.Ordoliberalnakoncepcjapolitykigospodarczej,
PWN,Warszawa2008,s.47.