Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Klasycyniemieckiegoliberalizmu
31
niemnaukowymbadaczabyłaanalizasocjologiikultury,awszczególnościso-
cjologiireligii.AleksanderRüstow,analogiczniedoWilhelmaRöpke,uważał,
żenależywypracowaćtakimodelładugospodarczego,któryklasyfikowałbysię
pomiędzyklasycznymliberalizmemakomunizmem.Autordoszedłdotakiego
wnioskupoprzezanalizęhistoryczną,którasłużyłamujakonarzędziebadawcze
niezbędnedozrozumieniateraźniejszości.Nurtującągokwestiąbyłachęćuzy-
skaniaodpowiedzinapytanie:wjakimmiejscuprocesuhistorycznegoikulturo-
wegoaktualnieznajdujesięludzkość?Nietylkozperspektywydanegonarodu,
aletakżezperspektywycałejludzkości38.Punktemwyjściowymjegobadańbyły
refleksjenatematpoziomuintegracjispołeczeństw.Uważał,żezpunktuwidzenia
rozwojuposzczególnychspołeczeństwszkodliwajestzarównozbytmałaintegra-
cjaspołeczeństwa,objawiającasięzbytdużąwolnościągospodarcząiniewielką
roląpaństwa,jakizbytdużaintegracja,któracechujesięmnogościąinstytucji
państwowych.Zbytdużystopieńinstytucjonalizacji,wopiniibadacza,ogranicza
wolnośćjednostki,czegodobrymprzykładembyłaorganizacjasystemukomuni-
stycznego.RefleksjeteskłoniłyAleksandraRüstowadoposzukiwańpropozycji
rozwiązańwkształtowaniuładuspołeczno-gospodarczego,którezjednejstro-
nyzaspakajałybyhumanistycznepotrzebyspołeczeństwa,zdrugiejzaśbyłybyna
tyleelastyczne,bymócstaledopasowywaćsiędozmieniającejsięrzeczywisto-
ści39.Wedługautora,optymalnymodelpaństwałączyłbywsobiepozytywnecechy
systemukapitalistycznegoikomunistycznego.Sposobemnatomiałabyćsynteza
wolnościgospodarowania,któraprzyczyniasiędowzrostuproduktywności,zza-
spokojeniempotrzebspołecznych,wynikającychzantropologicznegocharakteru
człowieka40.AleksanderRüstowbyłtakżezwolennikiemprywatnegocharakte-
rugospodarki,uważając,żewtensposóbnajlepiejmożnazaspokoićpotrzeby
uczestnikówrynku.Dostrzegałrównieżpotrzebęistnieniasilnegopaństwa41,któ-
rebyłobynietylkojednymzpodmiotównarynku,ale−poprzezodpowiednią
diawGetyndze,którekontynuowałnastępniewMonachiumorazBerlinie,zdobywającwszechstronne
wykształceniewdziedziniematematyki,fizyki,filozofii,filologiiklasycznej,prawaiekonomii.Interesował
sięrównieżmalarstwemipsychologią.Początkowopodzielałpoglądysocjalistów,jednakrozpoczęcie
w1918rokupracyjakoreferentwministerstwiegospodarki,uzmysłowiłoAleksandrowiRüstowowi
wadycentralnegoplanowaniaorazinterwencjonizmupaństwowego.W1933rokuzprzyczynpolitycznych
wyemigrowałdoSzwajcarii,anastępniedoTurcji,gdzieotrzymałprofesuręnauniwersyteciewStambule.
DoNiemiecpowróciłw1949roku.RokpóźniejpodjąłpracęnauniwersyteciewHeilderbergu.Alek-
sanderRüstowchwaliłLudwigaErhardazasprawneiszybkieprzeprowadzeniereformwNiemczech
Zachodnich,zkoleisprzeciwiałsiępolityceKonradaAdenauera,uważającjązapodatnąnawpływygrup
interesów.Patrz:http://www.eucken.org/biografien/biografie_ruestow.html,pobranodnia15.06.2011.
Por.także:S.Ebinger,AlexanderRüstowunddieSozialeMarktwirtschaft,CreatorVerlag,Würzburg1988.
38
Patrz:A.Rüstow,OrtsbestimmungderGegenwart.EineuniversalgeschichtlicheKulturkritik,Eu-
genRentschVerlag,Erlenbach-ZürichundStuttgart1950,s.13.
39
Patrz:S.Ebinger,Alexander…,s.5–11.
40
Patrz:J.Hegner,Alexander…,s.83–84.
41
Tamże,s.43.
