Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Kurek,NiemieckiewięzieniasądowenaŚląskuwczasachTrzeciejRzeszy,Kraków2007ISBN:978-83-7850-317-0,
©byOficynaWydawnicza„Impuls”2007,©byFundacja„Polsko-NiemieckiePojednanie”,Warszawa2007
18
A.Kurek.NiemieckiewięzieniasądowenaŚląsku...
siedzibachsądówokręgowych,samodzielnedużezakładyegzekucyjne.
Wdniu13.07.1843r.wPrusachzostałprzyjętyopracowanywkilkudzie-
sięciupunktachplanwzorcowyokreślającybudowęniewielkichwięzień
sądowych.DlategoplanuC.F.Busseopracowałm.in.projektwięzienia
wRaciborzu,którystałsięwzorcemdonaśladowaniaprzybudowiein-
nychwięzień(np.MoabitIIwBerlinie1875r.,Münster1892r.).Wcześniej
w1842r.zostałootworzonepierwszewPrusachwięzieniecelkowe(Moa-
bit).Należytakżewspomniećopowstaniuw1912r.pierwszegowzorcowe-
gozakładuopartegonasystemieprogresywnymwWittlich,którybyłprze-
znaczonydlamłodocianychprzestępców,orazwięzieniawHahnöfersand
(Hamburg)przeznaczonegodlatejsamejkategoriiwięźniów.Funkcjono-
wanieobuwięzieństałosiępodstawąpodjęciadziałańzmierzającychdo
zjednoczeniawszystkichsystemówwykonywaniakarywNiemczech.
NaokupowanychprzezNiemcówziemiachpolskichznajdowałysięogó-
łem1303więzieniaiareszty:553więzieniaiaresztysądowe,wtym5zakła-
dówzabezpieczających(Sicherungsanstalt),13więzieńciężkich(Zuchthaus),
289więzieńiaresztówzwykłych(zakładkarny-Strafanstalt,więzienie
karne-Strafgefängnis,więzieniesądowe-Gerichtsgefängnis),93obozy
karne(Stammlager),42więzieniaśledczeiareszty(miejscewykonywania
karyaresztu-Hafanstalt,aresztśledczy-Untersuchungsanstalt),44wię-
zieniaiaresztydlanieletnich(Jugendgefängnis,Jugendstrafanstalt,Jugend-
arrestanstalt),67oddziałówzamiejscowychwięzieńroboczych;721więzień
iaresztówpolicyjnych,wtym131więzieńiaresztówpolicjibezpieczeń-
stwaisłużbybezpieczeństwa,389więzieńiaresztówpolicjiporządkowej
(Gendarmerie,Schutzpolizei,Werkschutz),29aresztówpaństwowychzarzą-
dówpolicyjnych(Polizeipräsidium,Polizeidirektion,Ortspolizeibehörde),
6aresztówstrażygranicznej(Zollgrenzschutz),21aresztówSelbstschutzu,
145aresztówpolicji;9więzieńiaresztówWehrmachtu(Wehrmachtsge-
fängnis,Militärarrestanstalt,Feldgendarmeriearrest);20więzieńiaresztów,
którychprzynależnośćorganizacyjnaniezostałarozpoznana2.
2Podajęza:C.Pilichowski,Obozyhitlerowskienaziemiachpolskich1939-1945.In-
formatorencyklopedyczny,Warszawa1979,s.28.Natematfunkcjonowaniasystemu
więzieńwTrzeciejRzeszyszczególnieinteresującajestpracaJ.Adamskiej,Organizacja
więzieńiaresztówsądowychnaziemiachpolskichwchodzącychwskładIIIRzeszywlatach
1939-1945,„BiuletynGłównejKomisjiBadaniaZbrodniHitlerowskichwPolsce”1979,
