Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie.Re-kreacjanieistniejącejkrainy
związanychzhistoriąikulturąInflantpozostałowrękopisieiewen-
tualnośćichpublikacjiwydajesięcorazbardziejodległa3.Przykłady
możnabymnożyć,alezamiastnichwystarczyfakt,żenawetszero-
kooczytanymhumanistomInflantykojarząsięwyłączniezanegdo-
tązTrylogiiHenrykaSienkiewicza,przyczymczęstodochodzido
fuzjidwóchrozmaitychanegdotiniektórzyskłonnisąwswejgeohi-
storycznejwyobraźnilokowaćtękrainęwNiderlandach4.Jejenig-
matyczneistnieniedobrzeilustrująwariantytoponomastyczne,gdyż
wzależnościodepoki,konfiguracjipolitycznychiorientacjikulturo-
wejautorówregiontennosiłnazwy:Liwonia,Livoniaaustralis,In-
flantypołudniowe,Liflandia(Lyfflandya),InflantyPolskie,Księstwo
Zadźwińskie,województwo(księstwo)inflanckie,guberniawitebska,
krajnaddźwiński,koloniazachodnianadBałtykiem,kresyinflanc-
kie,Inflantyzadźwińskie,Latgalia(Łatgalia),wschodniaŁotwa–
bywymienićterminypochodzącewyłącznieztekstówpolskojęzycz-
nych.Mglistośćpojęćrozmywakonturybytu.
Stwierdzeniedrugiestanowikonsekwencjęizarazempróbęprze-
kreśleniapierwszego:InflantyPolskieusiłowałyzaistnieć.Najbar-
dziejwidocznącechąwspólną,spoiwemłączącymnierazbardzood-
ległewswejróżnorodnościtekstyinflanckichpisarzy,jestzamiar
wyodrębnieniaInflantjakosamoistnej,autonomicznejhistorycznie,
kulturowoipolityczniekrainy,której„inność”miałabyzasadzaćsię
naspecyficznymrodowodzietamtejszejarystokracji(spolszczone
rycerstwoniemieckie),przywilejachzapisanychInflantczykomwtzw.
PactaSubjectionis,aprzedewszystkimwPrivilegiumSigismundi
AugustiprzezkrólaZygmuntaAugusta,wreszcienagorliwejobro-
niewiarykatolickiejizdeklarowanympatriotyzmie,idącymwpa-
rzezsentymentalnymrozmiłowaniemwlokalnympejzażu.Tenupor-
3Np.KazimierzKonstantyBroel-Plater,DziejeKrólestwaPolskiego
zaStanisławaAugusta(16tomówwrękopisie!);MichałŚwierzbiński,Mar-
tyrologiaInflantPolskich(maszynopis),1937,ArchiwumPANwWarsza-
wie,nr57.
4Porzekadłoo„sprzedawaniuInflant”mapodwójneźródło.Wtrzecim
tomiePotopu,podczasoblężeniaZamościaprzezwojskaszwedzkie,Zagłoba
podpowiadastarościezamojskiemu,bywzamianzaoddanemuwojewódz-
twolubelskie(naktórymjużbyłpanem)podarowałKarolowiGustawowi
Niderlandy,októrebezskutecznieSzwecjawalczyławwojnietrzydziesto-
letniej(H.Sienkiewicz,Potop,t.3,rodz.III).Winnymmiejscunatomiast
tenżeZagłobażądaodSzwedówInflantipieniędzywzamianzapokój:
„NiechustąpiąInflantyimilionypozwolą,darujemichzdrowiem”(tamże,
rozdz.VII).WobuprzypadkachInflantysąprzedmiotemtargu,towarem
dowymiany,aleonieokreślonejwartości,asamatransakcjamapodejrza-
nyikarykaturalnycharakter.
