Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
nymotwarciunawzajemnąwymianęzinnymisystemami,cosięwiążenp.zmożli-
wościąkorzystaniazpomocyosóbspozarodzinylubdzieleniasiędoświadczeniami
zczłonkamiinnychrodzin.
Zperspektywyteoriisystemówmożnazatemopisaćrodzinęjakodynamicznysy-
stemdziałającywpewnymspecycznymkontekścieiodznaczającysięnastępującymi
cechami:
1.Systemrodzinyjestotwartymsystemem,podlegającymstałymzmianom.
2.Rodzinawswoimrozwojuprzechodziprzezszeregetapów,akażdyznichwy-
magazmianystrukturyrodziny.Jednymztakichetapówjestrodzinazdorasta-
jącymidziećmi.
3.Rodzinapoprzezmechanizmysprzężeniazwrotnegoprzystosowujesiędo
zmiennychwarunków,takabyutrzymaćswojąciągłość,alejednocześnieza-
pewnićrozwójkażdegozeswoichczłonków.Pozytywnesprzężeniezwrotne
przyspieszareorganizacjęsystemuwodpowiedzinazmianywobrębiejegopod-
systemów,atakżespozajegogranic.Noweorganizacjepodtrzymywanesąprzez
samostabilizującecechyujemnegosprzężeniazwrotnego.ZdaniemThelen,Smith
(1994)wszystkierozwojoweosiągnięciawobrębierodzinymogąbyćopisywane
jakokształtowaniesięokreślonychwzorcówinterakcji,któremogąsięwyłaniać
wdługiejperspektywieczasowej.
1.2.ROZWÓJMŁODZIEŻYIJEJRELACJEZRODZICAMIWKONTEKŚCIE
MODELUSELEKCJI–OPTYMALIZACJIKOMPENSACJI(SOC)
PAULABALTESA
Jakośćrelacjirodzicówzdorastającymidziećmiokreślanajestgłównieprzezzmiany
rozwojoweczłonkówrodzinyorazichwzajemneoddziaływania,powiązanezwpływem
czynnikówspozarodziny.Wprezentowanejpracyspojrzymynazmianyrozwojowe
członkówrodzinyzperspektywymodeluPaulaBaltesa(1997),którycharakteryzujeroz-
wójjakozmianęadaptacyjną,osiąganąpoprzezprocesy:selekcji,optymalizacjiikom-
pensacji.Takrozumianyrozwójrządzisięzasadąminimalizowaniakosztówimaksyma-
lizowaniazysków.Ponieważzasobyludzkiesąograniczone,człowiekzarządzającswo-
imrozwojem,musidokonywaćwyborudrógikierunków,wjakichrozwójbędziezmie-
rzał.Wybórlubkonstrukcjaokreślonychcelównieuchronniewiążąsięzodrzuceniem
innych,konkurencyjnychzamierzeń.Zwyklewceluzrealizowaniaokreślonychplanów
niewystarczawykorzystanieposiadanychumiejętności,akoniecznejestichrozwijanie
czymodykowanie,cojestmożliwedziękiplastycznościzachowaniaczłowieka.Gdy
działanianiezbędnedorealizacjiceluokazująsięniewystarczającepomimoichćwicze-
niaidoskonalenia,wówczasmożliwajestmodykacjazamierzeńidążeńlubtakapo-
znawczaichinterpretacja,którazapewnijednostcestabilnośćsamoocenyiprzynajmniej
krótkotrwałeprzystosowanie.Jednostkazmierzazatemdoosiągnięciaadaptacjipoprzez
uruchamianienastępującychprocesów:selekcji,optymalizacjiikompensacji.