Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Badaniezróżnicowaniawumieralnościitrwaniużyciajestodwielulat
przedmiotemzainteresowanianaukowcównaświecieiwPolsce
*,atakżeod-
powiednichwładz(por.np.Potrykowska,2001;ClosingtheGap...,2008).Pod-
stawąrozważańnatematdługościtrwaniażyciajestanalizazgonów.Rzeczą
istotnąjestsposóbmierzenia,atakżemożliwośćporównańwróżnychpo-
pulacjach.
Jestoczywiste,żezgonowipodlegakażdyczłowiek.Ktoniechceumie-
rać,niechciałteżżyć.Życiebowiemdanejestpodwarunkiemśmierciidoniej
przecieżpodążamy
**.Zpunktuwidzeniaczłonkówpopulacjiważnejestnie
tylkoto,ileosóbumiera,leczprzedewszystkimkiedy(tj.wjakimwieku)
ludzieumierają–stąddużeznaczeniemająbadaniadotycząceczasutrwania
życia,awięc,mówiącinaczej,porządkuwymieraniadanejpopulacji.Innym
ważnymzpunktuwidzeniamożliwościtrwaniażyciakierunkiembadawczym
jestanalizaprzyczynzgonów.Wśródnajczęściejstosowanychmiernikówispo-
sobówbadaniaczasutrwaniażyciaijegodemograficznychuwarunkowańmoż-
nawymienić(por.Rosset,1979,s.46-70):przeciętnedalszetrwanieżycia
osobywwiekuxlat(ex),awszczególnościprzeciętnedalszetrwanieżycia
noworodka(e0),prawdopodobieństwo(lubwspółczynnikizgonów),analizę
strukturyzgonówwedługwieku.
Szczególneznaczeniemaokreślenieróżnicwumieralnościwróżnych
populacjach,musząbowiemistniećprzyczynytego,żewjednychpopulacjach
ludzieżyjądłużejniżwinnych.Dotyczytowszczególnościróżnicwystępują-
cychpomiędzypopulacjamimężczyznikobiet(nadumieralnośćmężczyzn),co
możnazaobserwowaćrównieżwprzypadkuzgonówniemowląt,atakżeróżnic
pomiędzypopulacjamizamieszkującymiróżnerejonytegosamegokrajuwtym
samymczasie–nowoczesnąmetodąmogącąznaleźćtuzastosowaniejeststa-
tystykaprzestrzenna,corazczęściejwykorzystywanawanalizieumieralności.
Występowanienierównościtrwaniażyciawiążesięzistnieniemumieral-
nościprzedwczesnej,jakokreślasięzgonyprzedwybranymrokiemżycia,
iwostatnichlatachjestprzedmiotemszczególnejuwagizarównoróżnychinsty-
tucjimiędzynarodowych,jakicorazczęściejwPolsce
***;poziomumieralności
przedwczesnejjestokreślanyzapomocąmiernikówutraconychlatżycia,czyli
utraconegopotencjałużyciowegopopulacji.Wzwiązkuzpowyższympojawił
sięproblemoszacowanialiczbyzgonówdouniknięcia(ang.avoidabledeath),
*Por.np.Topór-Mądryetal.(2002);Gazińska(2006);Kaczmareketal.(2007);Krzyżak,Maślach,Szpak
(2007);Murrayetal.(2006);konferencjaNierównościwzdrowiuwmiastachinaterenachwiejskich
organizowanaw2010rokuprzezWyższąSzkołęBiznesuiNaukoZdrowiuwŁodzi,InstytutMedycyny
WsiwLublinieorazOgólnopolskieForumLekarzyLudowcówiwieleinnych.
**Seneka:ListymoralnedoLucyliusza.www.zrodla.historyczne.prv.pl.
***Por.np.Politykazdrowotna…(2007);GrowingDisparities…(2008);Majczak(2008);Wysocki,
Sakowska,Car(2005).
10
