Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Filozoficznekoncepcjedialogu
23
ponadrzeczami–anienaprzeciwnich.Wdialoguczłowiekzostaje
„postrzeżonyjakobytującacałość”,apostrzeżonym„możnabyćtyl−
konasposóbpartnerski”(tamże:141).Wjęzykurelacjapostrzeże−
niaiobserwacjiodzwierciedlasięwbyciuomówionymizagadnię-
tym.Gdyomawiamycoś,ówprzedmiotomawianiajestpasywny
izależnyodomawiającego,wprzypadkuzagadnięcianastępuje
zwróceniesiękuTy,któryjestnaprzeciwnas.IstotądialoguuBu−
berajeststworzeniemiędzypartneramipłaszczyznyporozumienia.
Takbowiemrozumiemkoncepcjęznaczenia,które„niekryjesięani
wjednymzpartnerów,aniwoburazem,leczwyłączniewich
żywymwspółdziałaniu–wichMiędzy”(tamże:141).Tylkowtej
sferzemożliwyjestdialog.
Zgodneztąkoncepcjąsąwspółczesnemodelekomunikacjimię−
dzyosobowej,którepostulująistnienieznaczeniajakonegocjowane−
goiustalanegowtrakcierozmowyzpartnerem,znaczeniabędące−
gowynikiemwspółpracymiędzyosobamiwtymdialoguuczestni−
czącymi8.Podkreślanawtychmodelachnieprzewidywalnośćrozwo−
jurozmowybyłapodnoszonatakżeprzezBubera:„prawdziwejroz−
mowyniemożnazaplanować(...)niczegoniemożnazarządzić,bieg
rozmowynależydoduchainiejedenodkrywato,comiałdopowie−
dzenia,niewcześniejniżusłyszywezwanieducha”(tamże:153).Co
prawdarozmowamaswójporządekczypewneetapy,niemniejna−
wetichkolejnośćmożezostaćniespodziewanieprzezpartnerówza−
burzona.Dlategojejpodstawowymicechamisąspontaniczność,
zmienność(tempa,tematu,relacjimiędzypartnerami)iróżnorod−
ność,cowymagaodpartnerówdialoguniezwykłejuważności,mo−
nitorowaniazmianisygnałówpłynącychnabieżącoodinterlokuto−
raireagowaniananie.Takieumiejętnościbyciawdialogurealizują
sięczęstobezświadomegoichkontrolowaniaianalizowania,nie−
mniejjednaksprawnośćkomunikacyjnaczęstoodtychzdolności
zależy.Buberzapewnebardzosprzeciwiałbysiętakimpojęciom,jak
„sprawność”,„umiejętności”czy„zdolności”,bowiemwjegoroz−
ważaniachistotnyjestpełenautentyzmosoby,czylispontaniczność
ibrakpozorów.Stądzapewneodrzucenieroliretorykijakotej,któ−
raburzyautentycznośćbyciawdialogu:„ten,kto(...)kierujesię
8Szczegółoweomówienietychmodeliznajdujesięwrozdziale3.
