Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Zamkniętyświatsamobójstwa”…
23
sumieniaistantenstaranniepodsycał.Potulnabyłaprzekonana,żewrazzpragnie-
niemśmiercimężazburzyłanoszonywsobieobrazChrystusa.Kobietauwierzyła
wswojągrzeszność,byłaprzekonana,żepopełnionyczynodsunąłjąodBoga,że
niezasługujeaninamiłośćWszechmocnego,aninaprzebaczeniemęża.Milcząca,
wewnętrzniewypalona,pozornieobojętna,życiezamieniławinercyjnetrwanie.
JejstanDostojewskiwizualizuje,wprowadzającmotywśpiewu.Dźwiękimelodii
skrywałyrozpacz,cierpienieiskargęnalos.Głoskobiety,niegdyśnsilny,dźwięczny”
,
nnadzwyczajprzyjemnyizdrowy”
,terazbrzmiałnbiednie”ncichuteńko”
,nwątlutko”
,
nczęstosięurywał”(P:108).Pieśńta,obokemocji,zawierarównieżokreśloną
treśćpojęciową.nWgłosiebyłocośpękniętego”-piszeDostojewski,wyzwalając
konotacjeznpęknięciem”skrytejwgłębiduszyikonyChrystusa.
Potulnazjednejstronypragnęłarozgrzeszenia,zdrugiej-niemogławyzbyć
siępogardydlamęża,któregoprzebaczenieuwolniłobyjąodpoczuciawiny.
Wewnętrznykonflikttworzyłzamkniętekoło,niedającPotulnejjakiejkolwiek
szansynadobrerozwiązanie,przeciwnie-rodziłwstrętdosiebiesamej.Niemoc
ibezsilnośćprowadziłyjądomiejsca,wktórymświadomość,żeżyćtakniespo-
sób,stawałasiędecydującymargumentemnarzeczucieczkiwśmierć.Nadwerę-
żonapsychikapróbowałasięjeszczebronić-pchnęłająwdługąiciężkąchorobę
(tozresztąchwytdlaDostojewskiegotypowy).
KonfliktbohaterówPotulnejwyrastazfundamentalnejuautoraBraciKara-
mazowopozycjisercairozumu.Onankochałasercem”
,onpróbowałichzwiązek
skućwkajdanyracjonalizmu.Wżonieniedostrzegałniezależnegoczłowieka,
leczogniworealizowanegoplanu.Buntkobietydiagnozowałjakowyłomwsyste-
mieiniczymRaskolnikowszukałbłęduwewłasnymrozumowaniu:nJaprzecież
terazrozumiem,żesięwczymśpomyliłem.Cośwyszłonietak.Wszystkobyło
jasne,mójplanbyłjasnyjaksłońce.[ł]Aleoczymśzapomniałem,czycoś
przeoczyłem”(P:89).
Wreszcienadszedłczasodrodzeniabohatera.Fatalnanłuska”
,którazaciemniała
jegoumysł,zaczęłaznikać.Przejrzałipojął-jaktobywauDostojewskiego-nagle,
znienacka:nnaglespadłazoczu”(łuska),nnagledrgnęłapewnażyłka”
,ntostało
sięnagle,niespodziewanie”(P:106).Przedbohateremotwierałsięświat,dotąd
muniedostępny,rozpoznawalnywyłączniepozarozumowo.Jużnie(albonietylko):
nmyśl”lubndomysł”
,będącedomenąrozumu,wyznaczałymudrogę,leczodbicie
transcendencjiznajdującewyrazwpowoliodradzającymsięwnimobrazieChry-
stusa.Bohater,przezcałedotychczasoweżyciezniewolonyprzezprawarozumu,
odkrywałwsobieobecnośćsercaiduszy.Wkraczałwgraniceprzestrzeni,sposób
istnieniaktórejwyznaczałyniewerbalizowalnestany,zjawiska,uczucia,stanowiące
wyrazprzenikaniaimmanentnegowtranscendentne,rzeczywistościempirycznej
wbytmetafizyczny(Raźny1988:112).
Jegonnawrócenie”byłotrochęjakopętanie,Potulnazaśmilczała,tylkojej
oczywyrażałynsurowezdziwienie”
,wktórymzamarłopytanie:nWięctobiejesz-
czepotrzebamiłości?Miłości?”(P:110).Dostojewskiwtymmomenciezamienia
