Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poichwkładziewsztukę,wnaukęiwprzemysł.Ten
polskiwkładjestzaś,jegozdaniem,mizerny.Jesteśmy
narodemmałotwórczymimałoodważnym–jeślichodzi
oprzedsięwzięciacywilizacyjne.
W1894rokupisarzzzachwytempisałopolarniku
Nansenie,którydotarłdobieguna.Czymy,Polacy,
moglibyśmysięzdobyćnaNansena?–pytał.
Instynktybohaterskiewszakposiadamy.Wylać
nakogośfalęoszczerstw,napaśćnaulicy,pokłuć
bliźniegonożem,szczególniejznienacka,zagrabić
woźnicykilkasetrublialbowędrownemu
handlarzowifurękożuchów–natoumiejąsięjuż
zdobyćwięcejlubmniejinteligentniczłonkowie
społeczeństwa.CiekawościtakżenamPanBógnie
odmówił,oilechodzionowinki,szczególniej
dotycząceosobistychsprawludzkich16.
TymczasemPolakównieinteresujenawetto,cosię
dziejeznimisamymi:nielicznebadaniastatystyczne,
którepokazująobrazstanuspołeczeństwa,niesąnawet
systematyczniegromadzoneipublikowane.
Wodpowiedzinatenfelietonjedenzczytelników
przysłałPrusowiwycinekzinnegopisma,wktórym
znalazłsięartykułopolskimpolarniku,Henryku
Arctowskim.Czytelnikzakreśliłzdanie,żeArctowski
jest„polskimNansenem”.
Pruswiedział,żeArctowskimieszkazagranicą
ipublikujetamwczasopismachnaukowych.Cenił
tobardzoiodniósłsiędoniegozszacunkiem.Narazie
jednak–pisał–panArctowskidopierozamierzawybrać
sięwokolicepodbiegunowe.NatomiastwPolscejuż
mianujesięgo„naszymNansenem”.
Byłto,zdaniempisarza,przykładpolskiej
„narodowejchoroby”.
Chorobąjest:zupełnybrakpoczuciarzeczywistości.
Polegaonanatym,żeto,cobyło,alboto,codopiero
możebyć,traktujemyjakorzeczy–jużistniejące.Ile
