Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Międzyestetykąaetyką
25
osiągniekompromismiędzydialektycznymiwartościami.Miałatemu
służyćsfunkcjonalizowanasemiotykatworzywaartystycznego(najczę-
ściejrozważałkwestiesłowa),którawopiniiNorwidaobejmowałaroz-
szczepiającesięrozmaitekonfiguracjetreściiformy,relacjemiędzyetyką
aestetyką(wtymprzypadkutriadą:piękno–dobro–prawda),różne
aspektytekstualnościiintertekstualności.Poetawierzył,żedziękitemu
zostaniewykreowanaharmonijnatożsamośćtwórcy,dziełairzeczywisto-
ścipozaartystycznej,otwartanauniwersumkulturowe.
2.Międzyestetykąaetyką
Norwidprzypisywałsztuce,wtymtakżedziałalnościliterackiej,przede
wszystkimfunkcjepozaestetyczne:epistemologiczne–miałaodkrywać
iukazywaćprawdę,orazetyczne–powinnasłużyćdobru,nietracącrów-
nocześnieswychimmanentnychjakościestetycznych,czyliemanować
implikowanymzpowyższychwartościpięknem.Takprojektowanakon-
cepcjasztuki(literatury)wyraźniewskazywałanajejwewnętrznąantyno-
miczność,swoistądialektykęwartości.Takainkluzjajakościpozaestetycz-
nychwestetycznezmierzała,zgodniezzapatrywaniamipisarza,doufor-
mowaniaparadygmatudoskonałego,dojrzałegodziełaartystycznego(pi-
sarz,mówiącotekstachkonkretnegosystemusemiotycznego,formułuje
teorię„sprawdzalną”,awięcwcielanąwpraktykęartystycznąrównieżdla
innychkodów).ElżbietaFeliksiak,słuszniestwierdzając,żesztuka„była
dlaNorwidaprzedewszystkimdomenąprawdy,ukazywanieprocesudo-
chodzeniadoniej,uważałonzagłównezadanieartysty”20,wskazujena
kluczowąjakośćNorwidowejteoriisztukiikultury–jejantropologiczną
pragmatykę,cowkonsekwencjidowodzirealizacji„całości”–osiągnięcia
pożądanejharmoniiestetykizetyką.
Poetazatemprzywołuje,potwierdzonątradycjąkulturową(jużodPla-
tona),triadęprawdy,dobraipiękna,któranazasadziekomplementarno-
ści(choćrównieżswoistychrelacji,powiązań,anawetopozycji)powinna
tetyczneżycia,atakżekultreligijny,polityczny,narodowy.Zob.szerzejnatentematA.Walicki,
KarolLibelt,w:Polskamyślfilozoficznaispołeczna,podred.nauk.A.Walickiego,t.1:1831–1863,
Warszawa1973.
20E.Feliksiak,op.cit.,s.134.
