Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osilekonsumpcjonizmu
17
konsumpcjąipracą3orazdousytuowaniakonsumpcjiwcentrumuwagiiak-
tywnościjednostek.Ostatniazwymienionychcechspołeczeństwakonsump-
cyjnegoobjawiaszczególnyparadokspolegającynatym,żewspołeczeństwie
obfitościidostępnościdóbr,jakimonobezwątpieniajest,konsumowanieab-
sorbujeuwagęwiększościniemniejniżwspołeczeństwachubogich,których
członkowiesązmuszenidociągłegozabieganiaodobrapozwalającezaspokoić
ichpotrzebyi,wrezultacie,przeżyć.Oczywiście,potrzeby-pozaegzysten-
cjalnymi-sąwtychspołeczeństwachdiametralnieróżne,podobniejakróżny
jestpoziomzaspokojeniapodstawowychpotrzeb,uderzającepodobieństwo
polegajednaknastopniuzaabsorbowaniakonsumpcjąijejcentralnymusy-
tuowaniuwżyciujednostek.
Omawianezmianywdziedziniegospodarkiumożliwiłaprzemianawsfe-
rzeaksjologii,ponieważntym,coprzedewszystkimkształtujegospodarkę,są
idee,wartości,wyobrażenia,atakżeteorieidoktrynydotyczącegospodaro-
wania”(Romaniszyn2007:9)4.Womawianymprzypadkuwartościbudują-
ceetykęprotestancką,czylioszczędność,skromność,ograniczaniepotrzeb,
odkładaniegratyfikacji,skutkowałyascetycznymstosunkiemdodóbriżycia
wogóleiztejracjistanowiłypoważnąprzeszkodędlamasowegoprodukowa-
niazprzeznaczeniemdlamasowejkonsumpcji,uniemożliwiałytakżekształ-
towanienowychpotrzeb.Aksjonormatywnąbarieręnadrodzedopowstania
społeczeństwamasowejprodukcjiirówniemasowejkonsumpcjinależało
usunąć,couczynionostopniowo,zniechęcającdoascezyjakowartościiprze-
konującdonowejwartościhedonizmupojmowanegojakojejprzeciwieństwo,
czyliidącegowparzezkultemwartościmaterialnychinieskrępowanegouży-
waniadóbr5.Przewartościowanie,któregodokonanowspołeczeństwieame-
rykańskim,oznaczałoporzucenieetosutwórcówkapitalizmuamerykańskie-
go(Ostendorf1997:163)izastąpieniegomaterialistycznymhedonizmem,
któryotworzyłnowąepokęhedonizmu(Bell1987:109-110).Jesttorówno-
cześnieepoka,wktórejnastąpiłooddzielenieczasupracyiczasuwolnego
wtensposób,żeczaspracyłączysięzograniczeniemswobodyizdolności
twórczychczłowieka,podporządkowaniemurządzeniomczycorazbardziej
3Analizujętękwestięwinnejpublikacji(Romaniszyn2007).
4Badaniaistudiazzakresuantropologiigospodarczejpokazują,żerzeczywistośćgo-
spodarcza,kulturowaispołecznaniesąwobecsiebieautonomiczne,gospodarkakształtowa-
naprzezwyobrażeniaiteorieogospodarowaniu,czylikulturęsymboliczną,jestosadzonana
gruncieinstytucjispołecznych,którezeswejstronypodlegajądziałaniuregułprzyjmowanych
wobszarzegospodarowania(por.Romaniszyn1994).Przemianaspołeczeństwprzemysłowych
wkonsumpcyjnepotwierdzatęteorię,costaramsięwtymrozdzialepokazać.
5Odmienniepojmowanyhedonizm,obecnywprogramachróżnychsystemówetycznych,
oznaczapomyślnośćjednosteklubnajwiększejliczbyosóbwspołeczeństwie.
