Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZdzisławNajder,Pojednanie,współpraca,życieoboksiebie?
Polskapolitykawschodnia
9
Pogodzenie
Postulatpierwszyzrywałzestanowiskiempolskiejemigracjiniepodległościowej,
byłnatomiastzbieżnyzliniąwładzwWarszawieporoku1945.Przejmującstano-
wiskonarzuconegorządukomunistycznego,JerzyGiedroyczderzałsięzarówno
zuporememigrantów,jakiznastrojamimilionówPolaków,którymtrudnobyłosię
pogodzićzwizjąPolskibezWilnaiLwowa.TakiejPolskinieznalioniodXVwieku.
AlewswoimprogramieGiedroycuczyniłzkoniecznościcnotę.Kazałnampogodzić
sięzpojałtańskąrzeczywistością(jejzmianabyłabyskądinądmożliwajedyniena
drodzewojny).Wjegowykonaniuniebyłtojednakgestideowejkapitulacji,lecz
samodzielnadecyzjawramachnowejwizjistosunkówzewschodnimisąsiadami.
GiedroycprzeciwstawiałsięrządowiRPnawychodźstwie;natomiastdlapolityków
postkomunistycznychzAleksandremKwaśniewskimnaczelejegostanowisko
okazałosięłakomedoprzyjęcia.JednakżePolska,wktórejimieniuprzemawiali
GiedroyciMieroszewski,toniebyłwasalskiPRL,leczPolskaNiepodległa.Iprogram
przyjęcianarzuconychnamsiłą,sprzecznychzhistoriągranicstawałsięideowo
programemofensywnym.Giedroycmógłtegodokonać,ponieważdziękiInstytutowi
LiterackiemuiUKulturze”
,dziękiswojejogromnej,niestrudzonej,benedyktyńskiej
pracy,doktórejwciągnąłludzioniepodważalnymniepodległościowymautorytecie,
takichjakJózefCzapski(przedewszystkim),GustawHerling-Grudziński,Zbigniew
BrzezińskiiKonstantyJeleński,mógłnadaćgłoszonemuprogramowiwalorpoli-
tycznejsuwerenności.
ZasługiJerzegoGiedroyciasąwięcogromne,chociażniepolegająnaoryginalności
widzeniastosunkówpolsko-wschodnich.Polegająnarealistycznymrozpoznaniu,
jakmożnawspółcześnieiśćwkierunkuwytyczonymniegdyśprzezPiłsudskiego.
Państwosamotnik
UDoktrynaULB”jestjednaktylkoideologiąpewnejpolitykiwschodniejiniemoże
jejzastąpić.ApolitykaprowadzonaprzezPolskęwciąguubiegłychdwudziestulat
zbytczęstosprowadzałasiędopowtarzaniazasadniczychhasełizamałowniejbyło
praktycznegodążeniadozakładanychcelów.UUzupełniono”tęideologięoodrucho-
wąantyrosyjskość.Giedroycnatomiastantyrosyjskiwcaleniebył,wierzyłwsens
imożliwośćwspółpracymiędzyPolskąademokratyzującąsięRosją,tyleżetaka
Rosjadotychczasjakośsięniewynurza,nacomamywpływbliskizeru.
NależywszakżewymienićpięćinnychskładnikówGiedroyciowegoprogramu,
którewpływająnamożliwośćisensjegorealizacji.
Popierwsze:ULBstanowiłaobszarformalniejednolity,dopókiistniałZSRR.
Poroku1989obszartenokazałsięzasadniczoigłębokozróżnicowany.Litwajest
