Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Strachprzedpiętnemuzurpacji
GrzegorzGromadzki
NajwiększymwyzwaniemdlarządzącychdzisiejsząRosjąjestlegitymizacja
ichwładzywoczachspołeczeństwa.
Wydawałobysię,żeniepowinnostanowićtodlanichżadnegoproblemu,boRo-
sjanieakceptująprzecieżtych,którzynimirządzą,bezwzględunaichpostępowa-
nie.Przykładtegoobserwowaliśmyniedawnopodczasmarcowychwyborówpre-
zydenckichwygranychprzezWładimiraPutinarządzącegoRosjąoddwunastulat.
Sąbierniiniewierząwmożliwośćzmianynaszczytachwładzy,amniejszość,która
sprzeciwiasięautorytaryzmowi,łatwospacyfikować.Toszerokorozpowszechnio-
nystereotyp,równieżwPolsce.Alejaktozestereotypamibywa,choćjestwnich
trochęprawdy,tosąfałszywe.WubiegłymstuleciuRosjanie,aprzynajmniejich
część,którastanowiłaUmasękrytyczną”,dwukrotnieudowodnili,żeniegodzą
sięnarządyludziuznanychprzeznichzauzurpatorów.DziejeRosjipokazują,że
śmiertelnymniebezpieczeństwemdlaautorytarnejwładzyjestwłaśnieutratalegi-
tymacji,doktórejwprzypadkucaratudoszłow1917roku,awprzypadkurządów
komunistów–podczaspierestrojkiwlatach1985-1991.To,codziałosięwostatnich
miesiącachnaulicachMoskwyiPetersburga,gdydziesiątkitysięcyludzimówiło
rządzącym,żesąuzurpatorami,musibyćpoważnymostrzeżeniemdlaWładimira
Putinaijegootoczenia.WporównaniuzcarskąRosjąiZSRR,obecniwładcyKremla
sąwznacznietrudniejszejsytuacji.
Legitymizacjaz„góry”
WczasachcarówichwładzapochodziłaodBoga.JużdziadekIwanaIVGroź-
nego–IwanIII,któryjakopierwszyumieściłwherbiepaństwamoskiewskiego
dwugłowegoorłacesarstwabizantyjskiego,mówiłosobiew1488roku:UJesteśmy
złaskiBogapanaminanaszejziemiodsamegopoczątku,odnaszychpierwszych
przodków,imamydoniejprawoodsamegoBoga”.
ToprzekonaniepodzielaliwszyscykolejniwładcyRosjiażdoMikołajaII,ostat-
niegozcarów.SkorosamBógwybierałcara,topoddanymniepozostawałonicin-
nego,jaksiętemupodporządkować.CarnamaszczonyprzezBoganiemógłbyćzły.
Źlimoglibyćtylkojegopomocnicy.
